नवदेहली, 2 अक्टूबरमासः (हि.स.)। प्रधानमन्त्री नरेन्द्रमोदिः सुप्रसिद्धः शास्त्रीयगायकः पण्डितः छन्नूलालमिश्रस्य निधनसमये गभीरदुःखं व्यक्त्य तं भारतीयशास्त्रीयसंगीतस्य महानदिग्गजः इति अभिज्ञापयत्। सः गुरुवारे एक्स् माध्यमे छायाचित्राणि साझा कुर्वन् उक्तवान्—पण्डितः मिश्रः स्वकलया न केवल भारतं किन्तु जगत् अपि समृद्धं कृतवान्।

प्रधानमन्त्रिणा लिखितम्—“सुप्रसिद्धः शास्त्रीयगायकः पण्डितः छन्नूलालमिश्रः निधनात् अत्यन्तदुःखं जातम्। सः जीवनपर्यन्तं भारतीयकला-संस्कृतेः समृद्ध्यर्थं समर्पितः आसीत्। सः शास्त्रीयसंगीतं जन-जनपर्यन्तं प्रापयित्वा भारतीयपरम्परां च विश्वपटलस्य प्रतिष्ठायै स्वमूल्यं योगदानं दत्तवान्। एषः मम सौभाग्यं यत् मम तेन सदैव स्नेहः आशीर्वादश्च प्राप्यत। वर्षे 2014 वाराणसी-सीट् आरभ्य सः मम प्रस्तावकः अपि आसीत्। शोकस्य अस्मिन क्षणिके अहं तस्य परिवारजनानां प्रशंसकानां च प्रति गभीरसंवेदनां प्रकटयामि।”

उल्लेखनीयम्—गुरुवारे पद्मभूषणात् सम्मानितः शास्त्रीयगायकः पण्डितः छन्नूलालमिश्रः 91 वर्षे निधनं प्राप्तवान्। दीर्घरोगेण क्लिष्टः सः मिर्जापुरे गुरुवारे प्रातः 4:15 वादने अन्तिमश्वासं स्वीकृतवान्। सः सेप्टीसीमिय नामक रोगेण पीडितः आसीत्। तस्य अन्त्यसंस्कारः वाराणसी नगरे भविष्यति।

हिन्दुस्तानीशास्त्रीयसंगीतस्य बनारस-गृहविशेषतः ख्यालं च पूरब-अंग ठुमरी प्रतिपादकः पण्डितः छन्नूलालमिश्रः स्वसंगीतयात्रायाम् विशिष्टं छापं स्थापितवान्। ठुमरी, दादरा, चैती, भजनादीनि गायित्वा भारतीयसंगीतं समृद्धं कृतवान्।

पण्डितः छन्नूलालमिश्रः 3 अगस्त 1936 तमसंवत्सरे आजमगढ़े जातः। सः वाराणसीं कर्मभूमेः रूपेण स्वीकृतवान्। तं वर्षे 2020 पद्मविभूषणेन, वर्षे 2010 पद्मभूषणेन, वर्षे 2000 संगीतनाटक-अकादमी पुरस्कारेण च सम्मानितः। वर्षे 2010 यशभारती पुरस्कारेण अपि सम्मानितः।

छन्नूलालमिश्रः ऑलइंडियारेडियो तथा दूरदर्शनमध्ये शीर्ष-ग्रेडकलाकारः आसीत्। सः संस्कृतिमंत्रालयस्य (उत्तर-केंद्रीय) सदस्यः अपि आसीत्।

वर्षे 2014 लोकसभा-निर्वाचनकाले यदा नरेन्द्रमोदिः प्रथमं वाराणसी-सीट् आरभ्य चुनावं कर्तुं निर्णयं कृतवान्, तदा पण्डितः छन्नूलालमिश्रः तस्य प्रस्तावकः अभवत्।

---------------

हिन्दुस्थान समाचार / अंशु गुप्ता