1951 तमे वर्षे 21 अक्टूबर दिनाङ्के एव डॉ॰ श्यामा प्रसादमुखर्जी इत्यनेन भारतीयजनसंघस्य स्थापना कृता आसीत्। एतत् संगठनं भारतीयराजनीतौ दक्षिणपन्थी विचारधारायाः प्रमुखप्रतिनिधिरूपेण प्रतिष्ठितः अभवत्। जनसंघस्य उद्देश्यम् आसीत् — भारतीयसंस्कृतिः, राष्ट्रीयैक्यं, स्वदेशीभावना च आधारितां राजनीतिं अग्रे नेतुम् वर्तते। अस्य दलस्य निर्माणं भारतीयराष्ट्रीयकाँग्रेसस्य प्रभावस्य विकल्परूपेण जातम्। पश्चात् 1977 तमे वर्षे आपात्कालस्य अनन्तरं भारतीयजनसंघः, जनलोकदलः अन्ये च दलाः मिलित्वा भारतीयजनतादलस्य (भा.ज.पा.) अधिष्ठानं निर्मितवन्तः। भारतीयजनसंघेन भारतीयराजनीतौ राष्ट्रवादस्य, ऐक्यस्य, आत्मनिर्भरतायाश्च भावनां दृढतया संस्थापयितुं महत्त्वपूर्णं योगदानं कृतम्।

महत्प्रधानानि घटनाचक्राणि —

1296 — अलाउद्दीनखिलजी देहल्याः सिंहासनम् अधितिष्ठत्।

1555 — इंग्लैण्डस्य संसद् फिलिपं स्पेनस्य राजरूपेण मानितुं न अङ्गीकृतवती।

1727 — रूस–चीनयोः मध्ये सीमासमीकरणार्थं सन्धिः जातः।

1854 — फ्लोरेंस नाइटिंगेल 38 परिचारिकाभिः सह क्रिमियायुद्धे प्रेषिता आसीत्।

1871 — अमेरिकायां प्रथमं अव्यवसायिकं बहिःक्रीडारूपं एथलेटिकप्रतियोगितं न्यूयॉर्के जातम्।

1918 — मार्गेट ओवन इत्यनेन एकमिनिटे 170 वीपीएम लेखनवेगः विश्वविक्रमः स्थापितः।

1934 — जयप्रकाशनारायणेन कांग्रेससोशलिस्टपार्टी स्थापिता।

1934 — नेताजी सुभाषचन्द्रबोसः सिंगापुरे आजादहिन्दफौज इत्यस्य स्थापनां कृतवान्।

1945 — फ्रांसदेशे प्रथमवारं स्त्रीभ्यः मतदानाधिकारः प्रदत्तः।

1948 — संयुक्तराष्ट्रेण आणविकशस्त्रविनाशार्थं रूसस्य प्रस्तावः निरस्तः।

1950 — बेल्जियमदेशे मृत्युदण्डः समाप्तः।

1951 — भारतीयजनसंघस्य स्थापना अभवत्।

1954 — भारत–फ्रांसयोः मध्ये पौण्डीचेरी, करैकल, माहे इत्येतानि भारतीयगणराज्ये सम्मिलनार्थं सन्धिः हस्ताक्षरितः (१ नवम्बरात् प्रवृत्तः)।

1970 — नॉर्मन इ. बारलॉग इत्यस्मै नोबेलशान्तिपुरस्कारः प्रदत्तः।

1999 — सुकर्णोपुत्री मेघावती इण्डोनेशियायाः उपराष्ट्रपतिरूपेण निर्वृता।

2003 — चीन–पाकिस्तानयोः नौसैनिकाभ्यासः आरब्धः, चीनदेशेन 4–बी रॉकेटेन द्वौ उपग्रहौ प्रक्षिप्तौ।

2005 — मुख्तारणमाई नाम्नी पाकिस्तानीयस्त्री “वूमन ऑफ द इयर” इति उपाधिं प्राप्तवती।

2007 — भारतीयमूलः अमेरिकीयः बॉबी जिंदल इत्यस्मै लुसियानाप्रान्तस्य राज्यपालपदं लब्धम्।

2008 — भारत–पाकिस्तानयोः मध्ये 61 वर्षपरं कारवाँ-ए-तिजारत आरब्धः।

2012 — साइना नेहवाल इत्यस्मै डेनमार्क ओपन सुपर सीरीज़ इति खिताबः प्राप्तः।

2013 — कनाडादेशेन मलाला युसूफज़ई इत्यस्मै नागरिकता प्रदत्ता।

2014 — ऑस्कर पिस्टोरियस नामकः धावकः स्वप्रेयस्याः हत्यायां दोषी घोषितः पञ्चवर्षपर्यन्तं कारायां निहितः।

जन्मानि —

1939 — हेलनः, हिन्दीचलच्चित्रेषु प्रसिद्धा नर्तकी।

1937 — फारूक अब्दुल्ला, जम्मू–काश्मीरराज्यस्य पूर्वमुख्यमंत्री।

1931 — शम्मीकपूरः, हिन्दीचलच्चित्रस्य विख्यात अभिनेता।

1925 — सुरजीतसिंह बरनाला, पंजाबराज्यस्य पूर्वमुख्यमंत्री।

1957 — अशोक लवासा, भारतस्य पूर्वनिर्वाचनायुक्तः।

1889 — काशीनाथ नारायण दीक्षितः, भारतीयपुरातत्त्वविदः।

1887 — कृष्णसिंहः, बिहारराज्यस्य प्रथममुख्यमंत्री।

1830 — नैनसिंह रावतः, हिमालयप्रदेशस्य प्रथमभारतीयअन्वेषकः।

निधनानि —

2012 — यशचोपडाः, विख्यातचलच्चित्रनिर्माता–निर्देशकः।

1998 — अजीतः, हिन्दीचलच्चित्रेषु प्रसिद्धः अभिनेता।

विशेषदिवसाः —

— आरक्षकस्मृतिदिवसः।

— विश्वायोडीनअल्पतादिवसः।

— आजादहिन्दफौजस्थापनादिवसः।

---------------

हिन्दुस्थान समाचार / अंशु गुप्ता