कोलकाता, 27 नवंबरमासः (हि.स.)। कलकत्तायाम् आयोजितस्य इण्डियन् असोसिएशन् फॉर् स्टडी ऑफ् पॉपुलेशन इत्यस्य 46 तमस्य वार्षिकसम्मेलनस्य संदर्भे भारतस्य जनसंख्यानीतिः, युवानां भूमिका, सततविकासश्च विषये महत्वपूर्णा चर्चा अभवत्। तस्मिन् कालखण्डे एव संयुक्तराष्ट्रजनसंख्याकोषः (यूएनएफपीए) इण्टरनेशनल् यूनियन् फॉर् द साइण्टिफिक् स्टडी ऑफ् पॉपुलेशन (आईयूएसएसपी) इत्यस्य संस्थायै वर्ष 2025तमे प्रतिष्ठितं संयुक्तराष्ट्रजनसंख्यापुरस्कारं प्रदातुम् औपचारिकतया सम्मानम् अकरोत्।

तस्याः संस्थायाः अध्यक्षा डॉ॰ शिरीन् जेजीभॉय अवदत् यत् जटिलेषु जनाङ्किकपरिवर्तनेषु तथ्याधारितम् अनुसन्धानम् नीतिनिर्माणस्य मेरुदण्डः अस्ति, आईयूएसएसपी च अस्मिन् ध्येये निष्ठया समर्पितं भविष्यति।

सम्मेलनस्य विषयः ‘जनसंख्या, अस्माकं ग्रहः, च समृद्धिः’ इति आसीत्। अस्मिन् कार्यक्रमे मुख्यातिथिरूपेण केन्द्रीयदक्षिणबिहारविश्‍वविद्यालयस्य कुलपति प्रो॰ के.एन. सिंह उपस्थिताः आसन्। पश्चिमबंगसर्वकारस्य सचिवः विजयभारती तथा राष्ट्रीयपुस्तकालयस्य महानिदेशकः प्रो॰ ए.पी. सिंह इत्येतेऽपि समागता आसन्। दीपप्रज्वलनेन स्मारकसमर्पणेन च कार्यक्रमस्य उद्घाटनम् अभवत्।

उद्घाटनसत्रे यूएनएफपीए संस्थायाः भारतप्रतिनिधिः एंड्रिया वोजनर मुख्यवक्तारूपेण भाषमाणा अवदत् यत् अद्य भारतम् विश्वस्य महान्तमां युवाजनसंख्याम् आलम्ब्य जनाङ्किकपरिवर्तनस्य केन्द्रस्थाने स्थितम्। सा अवदत् यत् भारतस्य समृद्धिः तदेव निर्भरति यत् देशः स्वयम् युवान् जनसमुदायम् अवसरैः, शिक्षया, कौशलविकासेन च कथं सशक्तं करोति। सा अपि अकथयत् यत् दृढसांख्याधाराः, विज्ञानम्, वैश्विकसहभागिता च एतेषु आधारिताः जनाङ्किकनीतयः एव सर्वेषां वर्गाणां प्रगतिपथम् उद्बोधयितुं समर्थाः भवन्ति।

सम्मेलने विविधाः वक्तारः जनसंख्यावृद्धिः, प्रवासनम्, जलवायुपरिवर्तनस्य प्रभावाः, लिङ्गसमानता, स्त्रीणां अधिकाराः, सततविकासः, युवाशक्ति इत्यादि विषयेषु स्वमतं प्रकटितवन्तः। उत्तरप्रदेश, मध्यमप्रदेश, बिहारादिषु राज्येषु दृश्यमानं तीव्रं जनसंख्यावृद्धिदरम्, ऊर्जाक्षेत्रे भारतस्य वर्धमाना वैश्विकस्थिति, युवानां सामाजिकसहभागिता च एतेऽपि चर्चायाः प्रमुखअंशाः आसन्।कार्यक्रमस्य उपसंहारे अतिथिभ्यः विशेषस्मारिका समर्पिता। ‘माइग्रेशन स्टडी’ तथा ‘प्लानिंग ऑफ सस्टेनेबल डेवलपमेंट’ इत्यादयः नानाविधाः शोधप्रकाशनानि अपि लोकार्पितानि।

हिन्दुस्थान समाचार / अंशु गुप्ता