- भारताय समुद्री क्षेत्रे वर्तमानस्य तथा भविष्यस्य चुनौतीषु सामना कर्तुं सरलम् भविष्यति।

नवदेहली , 29 नवंबरमासः (हि.स.)। डॉक

मझगांव्‌शिप्-बिल्डिङ्-लिमिटेड् (MDL) मध्ये निर्मितः नीलगिरि-श्रेण्याः चतुर्थः युद्धपोतः ‘तारागिरी’ शनिवासरे मुंबईस्थे भारतीयनौसेनायै समर्पितः। प्रोजेक्ट्-१७A अन्तर्गत निर्मितः एषः युद्धपोतः डिज़ाइन् तथा निर्माणे आत्मनिर्भरता प्राप्तये महत्तमं मीलपत्थरं भवति। एषः फ्रिगेटः बहुविधे उपयोगायोग्यः बहु-मिशन्-प्लेट्फॉर्म् अस्ति, यः समुद्री क्षेत्रे वर्तमानस्य तथा भविष्यस्य चुनौतीषु सामना कर्तुं विशेषतया डिज़ाइन कृतः।

एषः युद्धपोतः प्रोजेक्ट्-१७ अल्फा फ्रिगेट्स् (P-17A) भागः अस्ति, यः गाइडेड्-मिसाइल् फ्रिगेट्स् वर्गः अस्ति, यस्य निर्माणं मझगांव् डॉक्-शिप्बिल्डर्स् (MDL) तथा गार्डन्-रीच्-शिप्बिल्डर्स्-एण्ड्-इन्जीनियर्स् (GRSE) मध्ये नौसेनायै कृतम्। MDL मध्ये प्रोजेक्ट्-१७A अन्तर्गत सप्त स्टेल्थ्-फ्रिगेट् निर्माणे सन्ति, यस्मात् द्वितीयः जहाजः ‘उदयगिरी’ अस्मिन्समे वर्षे ०१ जुलाई दिने समर्पितः। अग्रगण्य-स्तरस्य बहु-मिशन्-स्टेल्थ्-फ्रिगेट् ‘उदयगिरी’ रक्षा-मन्त्री राजनाथ् सिंहेन २६ अगस्ते विशाखापट्टणम् नौसेनाबेस् मध्ये नौसेनायाः समुद्री बेड़े में सम्मिलितः। ‘तारागिरी’ (Yard 12653) नीलगिरि-श्रेण्याः चतुर्थः युद्धपोतः यः अद्य नौसेनायै समर्पितः।

नौसेनायाः अनुसारं, तारागिरी पूर्वः INS तारागिरी यथावत् रूपम् अस्ति, यः एकः Lender-class फ्रिगेट् आसीत्। एषः जहाजः १६ मई १९८० तः २७ जून् २०१३ पर्यन्तं भारतस्य समुद्री बेड़े भागः आसीत्, यः राष्ट्राय ३३ वर्षाणां उत्कृष्टसेवां दत्तवान्। एषः state-of-the-art फ्रिगेट् नेवल् डिज़ाइन्, स्टेल्थ्, फायरपावर्, ऑटोमेशन तथा सर्वाइवेबिलिटी मध्ये महती छलाङ् प्रदर्शयति तथा युद्धपोत् निर्माणे आत्मनिर्भरता प्रतीकं भवति। एते बहु-मिशन्-फ्रिगेट् भारतस्य समुद्री हितेषु पारम्परिक तथा अपारम्परिक दुर्मुखान् चुनौतीषु सामना कृत्वा महासागरीय वातावरणे संचालनं कर्तुं समर्थाः।

मझगांव् डॉक्-शिप्बिल्डर्स् अनुसारं प्रोजेक्ट्-१७A जहाजेषु स्टेल्थ् विशेषताः वृद्धाः, तथा अत्याधुनिकं आयुध-संवेदक-संयोजनं स्थापितम्, यत् P-17 श्रेण्याः अपेक्षया श्रेष्ठम्। एतेषां जहाजानां पतवारः प्रोजेक्ट्-१७ तुलने ४.५४% अधिक भू-सममितीयः। एतेषु प्रोजेक्ट्-१७ वर्गतुलने उन्नत चिकनता, विशेषताः तथा उन्नत आयुध-संवेदक-सूट् स्थापितः। जहाजाः संयुक्त-डीजल् अथवा गैस् मुख्य-प्रणोदन-संयंत्रेण विन्यस्ताः, यस्मिन् एकः डीजल् इंजन् तथा गैस्-टर्बाइन् सम्मिलिताः। आयुध-सूट् मध्ये सुपरसोनिक् सतह-तस्मात्-सतह् मारक-मिसाइल् प्रणाली, मध्यम-दूरी सतह-तस्मात्-वायु मारक-मिसाइल् प्रणाली, ७६ मिमी तोप्, ३० मिमी तथा १२.७ मिमी रैपिड्-फायर् क्लोज्-इन आयुध प्रणाली स्थापिता।

तारागिरी गत ११ मासेषु नौसेनायै प्राप्त चौथा युद्धपोतः। पूर्वद्वयस्य युद्धपोतस्य निर्माणानुभवात् तारागिरी निर्माणकालः ८१ मासैः घटितः, यद्यपि प्रथम-श्रेणी (नीलगिरि) निर्माणे ९३ मासाः व्यतीतानि। प्रोजेक्ट्-१७A शेषत्रयः जहाजाः (एकः MDL मध्ये, द्वौ GRSE मध्ये) अगस्त् २०२६ पर्यन्तं क्रमशः प्रदत्तुं योजना अस्ति। तारागिरी प्रदत्तिः राष्ट्रस्य डिज़ाइन्, जहाज-निर्माण तथा अभियांत्रिकी-क्षमतां दर्शयति। ७५% स्वदेशीकरणयुक्ते एषे प्रोजेक्टे २०० तः अधिक MSME संलग्नाः, येन प्रत्यक्षे ४,००० जनानां तथा अप्रत्यक्षे १०,००० जनानां रोजगारः लभ्यते।

--------------------------

हिन्दुस्थान समाचार / ANSHU GUPTA