इतिहासस्य पृष्ठेषु १५ दिसम्बर् इति दिनाङ्के : लौह-पुरुषः सरदार् वल्लभभाइः पटेलस्य पुण्यतिथिः
इतिहासे १५ दिसम्बर् इति दिनाङ्कः भारतस्य एकता-अखण्डतायाः महान् शिल्पकरस्य लौह-पुरुषस्य सरदार् वल्लभभायः पटेलस्य पुण्यतिथिं सूचयति। भारतस्य लौह-पुरुष इति ख्यातः सरदार् पटेलः स्वदृढसंकल्पेन, राजनैतिकदूरदृष्ट्या कौशलम् च कूटनीतिगुणैः च स्वतंत्रतायाः अ
सरदार वल्लभ भाई पटेल। फोटो - सोशल मीडिया


इतिहासे १५ दिसम्बर् इति दिनाङ्कः भारतस्य एकता-अखण्डतायाः महान् शिल्पकरस्य लौह-पुरुषस्य सरदार् वल्लभभायः पटेलस्य पुण्यतिथिं सूचयति। भारतस्य लौह-पुरुष इति ख्यातः सरदार् पटेलः स्वदृढसंकल्पेन, राजनैतिकदूरदृष्ट्या कौशलम् च कूटनीतिगुणैः च स्वतंत्रतायाः अनन्तरम् भारतं एकसूत्रे पिरोयितुं निर्णायकं योगदानं कृतवान्।

३१ अक्टूबर् १८७५ तमे वर्षे गुजरात् राज्यस्य खेड़ाः जिल्लायां कृषककुले जन्म प्राप्तः सरदार् पटेलः स्वतन्त्रता-संग्रामस्य प्रमुखेभ्यः नेतृभ्यः सह प्रविष्टः। स्वतन्त्रभारतस्य प्रथम उपप्रधानमन्त्री-गृहमन्त्री इत्येतयोः रूपेण सः शताधिक रियासतां भारतसन्निहितां कुर्वन् देशस्य भौगोलिकं स्वरूपं निर्धर्तुं सक्षमः अभवत्। तस्य नेतृत्वे रजवाडानां शांतिपूर्ण एकीकरणं भारतीयइतिहासस्य महान् राजनैतिकसिद्धीनां मध्ये गण्यते।

सरदार् पटेलः दृढः किन्तु दूरदर्शी प्रशासक इति ख्यातः, यः राष्ट्रियएकतां परमं मानयत्। तस्य नीतयः निर्णयश्च नवस्वतन्त्र भारतं स्थैर्ये संवर्धयित्वा सशक्त प्रशासनिकसंरचनायाः आधारं स्थापयितवान्।

देशाय प्रदत्तस्य अतुलनीय योगदानाय तं मरणोपरान्त भारत-रत्नेन सम्मानितम्। १५ दिसम्बर् १९५० तमे तेन अन्तिमश्वासः ग्राह्यः, किन्तु तस्य विचाराः आदर्शाः च अद्यापि राष्ट्रनिर्माणस्य प्रेरणास्त्रोताः भवन्ति। सरदार् पटेलस्य स्मृत्यर्थं गुजरात् राज्ये नर्मदा नद्याः समीपे 'स्टैच्यू ऑफ़ यूनिटी' प्रतिष्ठापितं, यत् विश्वे उच्चतमप्रतिमानम् इति मान्यते। एषा प्रतिमा न केवलं तस्य व्यक्तित्वस्य विराटत्वस्य प्रतीकः, किन्तु देशस्य एकता-अखण्डतायाः प्रति तस्य दृढसंकल्पस्य च सशक्त अभिव्यक्तिः अस्ति। पुण्यतिथेः अवसरः देशे सर्वत्र तं श्रद्धांजलिं अर्प्यते, तस्य जीवनात् प्रेरणा ग्रहीत्वा राष्ट्रियएकतां दृढतरेण स्थापयितुं च संकल्पः पुनः कृतः।

महत्वपूर्ण घटना-चक्रः

१७९४ - फ्रांस् देशे क्रान्तिकारी ट्रिब्यूनल् उन्मूल्य।

१८०३ - ईस्ट् इण्डिया कम्पनी उड़ीसा प्रदेशं अधिकारम्।

१९११ - बनारस हिन्दू विश्वविद्यालय सोसाइटी स्थापना।

१९१६ - प्रथम विश्वयुद्धे वेरदून युद्धे फ्रांस् जर्मनीं जयति।

१९१७ - मोल्दावियन् गणराज्य रूसात् स्वतन्त्रता घोषणा।

१९५३ - भारतस्य एस्. विजयलक्ष्मी पंडित संयुक्तराष्ट्रमहासभायाः प्रथम महिला अध्यक्षा नियुक्ता।

१९६५ - बांग्लादेशे गङ्गा तटवर्ती चक्रवाते १५,००० जनानां मृत्यु।

१९७६ - न्यूजीलैण्डात् स्वतंत्रं समोआ संयुक्तराष्ट्रस्य सदस्यम्।

१९८२ - स्पेन जिब्राल्टर सीमां उद्घाटयत्।

१९९१ - फिल्मनिर्माता सत्यजीत् रे स्पेशल् ऑस्कर पुरस्कार प्राप्त।

१९९३ - जेनेवा, गैट विश्व व्यापार समझौते १२६ देशैः हस्ताक्षरितम्।

१९९५ - यूरोपियन् यूनियन नेतृणां सहमति यूरो मुद्रा स्थापने।

१९९७ - संयुक्तराष्ट्रमहासभा उग्रवादकद्वारा विस्फोटाः अवैध घोषित।

१९९७ - जैनेट् रोसेनबर्ग्, गुयाना राष्ट्राध्यक्षा निर्वाचिता।

१९९७ - अरुंधति रॉय ‘द गॉड ऑफ़ स्मॉल थिंग्स’ पुस्तक हेतु बुकर पुरस्कार।

२००० - चेरनोबिल् रिएक्टरं शाश्वतः बंद।

२००१ - इटली, पीसा झुकी मीनार पुनः उद्घाटिता।

२००३ - भूटान सरकार भारतीय अलगाववादिनां विरुद्ध कारवाई।

२००५ - इराक् नवीन सरकाराय मतदान सम्पन्न।

२००७ - पाकिस्तान आपातकालीन नागरिककानूनम्।

२००८ - केन्द्रमन्त्रिपरिषद् राष्ट्रीय जाँच एजेंसी गठन।

२०१० - ऑस्ट्रेलियाः क्रिसमस द्वीपे ९० शरणार्थी नावदुर्घटना, ४८ मृत्यु।

२०११ - इराक् युद्धस्य औपचारिक अन्तः।

२०१४ - सिडनी कैफे बंधक-अपहरण, पुलिस् कार्रवाई।

जन्मानि

१८९२ - भगवंतराव् मण्डलोइ (मध्यप्रदेश, पूर्व मुख्यमंत्री)।

१९०५ - आर.के. खाडिल्कर (भारतीय राष्ट्रीय कांग्रेस नेता)।

१९०८ - स्वामी रंगनाथानन्द (रामकृष्ण संघ सन्यासी)।

१९३५ - उषा मंगेश्कर (गायिका, लता मंगेश्कर की बहन)।

१९६६ - भजन लाल शर्मा (राजस्थान मुख्यमंत्री)।

१९७० - शुभेन्दु अधिकारी (पश्चिम बंगाल भाजपा नेता)।

१९७० - बाबुल सुप्रियो (गायक, अभिनेता, सांसद)।

१९७६ - बाइचुंग् भूटिया (फुटबॉल खिलाड़ी)।

१९८१ - भरत छेत्री (हॉकी खिलाड़ी)।

१९८८ - गीता फोगाट (भारतीय महिला पहलवान)।

निधनम्

१७४९ - साहूजी (शिवाजी महाराज का पौत्र)।

१९५० - सरदार् वल्लभभाइः पटेल।

१९५२ - पोट्टि श्रीरामुलु।

१९८५ - शिवसागर् रामगुलामः।

२००० - गौर् किशोरघोषः।

२०२१ - वरुणसिंहः (भारतीयवायुसेनाचालकः)।

२०२४ - जाकिरहुसैनः (तबला वादक)।

महत्वपूर्ण दिवस:

हवाई सुरक्षा दिवस (सप्ताह)।

-------------------

हिन्दुस्थान समाचार / Dheeraj Maithani