Enter your Email Address to subscribe to our newsletters
हरिद्वारम्, 15 दिसंबरमासः (हि.स.)।
उत्तराखण्डराज्यस्य तीर्थनगरी हरिद्वारः गङ्गानदीं तथा अन्यैः धार्मिकस्थलैः विशेषतया प्रसिद्धः अस्ति। अत्र राजाजी व्याघ्रसंरक्षितप्रदेशः अपि विद्यमानः अस्ति, येन जनाः वनसफारीस्य कृते अपि आगच्छन्ति। किन्तु इदानीं पर्यटनविभागः श्यामपुरक्षेत्रे स्थितां आङ्ग्लकालीनां प्राचीनां कारागृहभवनं संरक्षितुं, तद् साहसिकपर्यटनस्य (एडवेंचर टूरिज्म) सह संयोजयितुं च योजना निर्माति।
अस्य कारागृहस्य इतिहासः तत्कालीनः “रॉबिन हुड” इति प्रसिद्धः सुल्तानाडाकू इत्यनेन सह सम्बद्धः अस्ति। चण्डीदेवीमन्दिरस्य समीपे श्यामपुरे स्थितं खण्डहरसदृशं एतत् भवनं प्रायः सवा-शतवर्षप्राचीनं अस्ति। आङ्ग्लाः अस्य भवनस्य माध्यमेन विधिव्यवस्थां नियन्त्रयन्ति स्म, तथा च एतत् भवनं कारागृहस्य थानकस्य च रूपेण उपयुज्यते स्म। विशेषविषयः अयं यत् अस्य कारागृहस्य इतिहासः विंशतितमशताब्द्याः आरम्भे “इण्डियन रॉबिन हुड” इति ख्यातेन सुल्तानाडाकुना सह सम्बद्धः अस्ति। किंवदन्ती अस्ति यत् सुल्तानाडाकुं ग्रहीतुं फ्रेडी यङ्ग् नामकः विशेषाधिकारी आहूतः आसीत्, तथा च गिरफ़्तारिकरणानन्तरं सः किञ्चित्कालं अस्मिन्नेव कारागृहे स्थापितः आसीत्।
जिल्हा पर्यटनाधिकारी सुशील नौटियालः अवदत् यत् पर्यटनविभागः इदानीं अस्य भवनस्य संरक्षणं कृत्वा तद् वनविभागस्य झिलमिल-झील-सफारी इत्यनेन सह संयोजयितुं विचारयति। अनेन अत्र आगच्छन्तः पर्यटकाः इतिहासस्य सह साहसिकपर्यटनस्य अपि आनन्दं प्राप्स्यन्ति।
हरिद्वारे तथा समीपवर्तिषु बिजनौर्, कोटद्वार्, मुरादाबाद् इत्येषु जनपदेषु अद्यापि सुल्तानाडाकुना सम्बद्धाः कथाः किंवदन्त्यः च श्रूयन्ते, यासु सुल्तानः आङ्ग्लेभ्यः धनीभ्यः च धनं अपहृत्य दरिद्राणां साहाय्यं कुर्वन् उदारः डकैतः इति वर्ण्यते। सुल्तानाडाकुना चरित्रं स्वभावतः एव साहसिकं रोचकं च अस्ति, अतः सः जनानां कृते विशेषाकर्षणस्य केन्द्रं भवति। सम्भवतः अतोऽपि नजीबाबादे स्थिते तस्य दुर्गे पर्यटकानां नितरां भीडः दृश्यते।
यदि एतत् कारागृहं सुल्तानाडाकुना सह सम्बद्ध्य प्रचारितं भविष्यति, तर्हि पर्यटकाः अत्र अवश्यमेव आगमिष्यन्ति। सुशील नौटियालस्य मतम् अस्ति यत् वनसफारी, साहसिकपर्यटनं च सह श्यामपुरे आङ्ग्लकालीनकारागृहस्य सुल्तानाडाकुना स्मृतिभिः सह संरक्षणं कृत्वा पर्यटनस्य संवर्धनं भविष्यति। एषा परियोजना हरिद्वारं धार्मिकस्य साहसिकस्य च पर्यटनस्य प्रमुखकेन्द्रं कर्तुं सहायकं भविष्यति।
हिन्दुस्थान समाचार