जयपुरम्, 16 दिसंबरमासः (हि.स.)। ग्रहमण्डलाधिपतेः सूर्यदेवस्य मङ्गलवासरे तडागे वृश्चिकराशेः निर्गत्य देवगुरोः बृहस्पतेः राशौ धनुषि प्रवेशेण मलमासस्य (खरमासस्य) आरम्भः अभवत्। अयं मलमासः १४ जनवरी मकरसंक्रान्तिपर्यन्तं प्रभावी भविष्यति। अस्मिन् अवसरे विवाहः, सगाई, गृहप्रवेशः, मुण्डनसंस्कारः, यज्ञोपवीतसंस्कारः तथा अन्ये सर्वे शुभमाङ्गलिककार्याणि वर्जितानि मन्यन्ते।

ज्योतिषाचार्यः बनवारीलालशर्मा अवदत् यत् ज्योतिषशास्त्रे सूर्यः जीवनस्य, आत्मबलस्य, आत्मविश्वासस्य, पितुः, ऊर्जायाः, उत्साहस्य, शासनस्य, वर्चस्वस्य, मानसम्मानस्य, यशसः, ज्ञानस्य, चिकित्सायाः, हृदयस्य, प्रकाशस्य, प्रखरतायाः, सत्यस्य, ईमानदारीयाः तथा कार्यपद्धतेः स्य प्रमुखकारकग्रहः मन्यते। कुण्डल्यां सूर्यः पञ्चमभावस्य स्वामी इति निगद्यते, यः विद्या, बुद्धि, शास्त्र, सन्तान तथा प्रेमभावस्य प्रतिनिधित्वं करोति।

पञ्चमेशस्य सूर्यस्य धनुराशौ—अर्थात् कालपुरुषस्य नवमभावे अथवा धर्मभावे—गोचरः धर्मस्य, अध्यात्मस्य, आस्थायाः, जप-तपसः, व्रतस्य, दानपुण्यस्य, तीर्थयात्रायाः, देवदर्शनस्य, पवित्रनदीस्नानस्य एवं सङ्गमस्नानस्य च धार्मिकानुष्ठानानां कृते अत्यन्तं शुभफलप्रदः मन्यते। अस्य कालावधौ कृतानि आध्यात्मिककर्माणि विशेषपुण्यप्रदानि भवन्ति तथा ग्रहदोषशान्तौ सहायकानि सिद्ध्यन्ति।

ज्योतिषीयमान्यतानुसारं यदा सूर्यदेवः देवगुरोः बृहस्पतेः राशिद्वये—धनुषि च मीने च—गोचरं एवं करोति, तदा तस्य स्वाभाविकं तेजः ऊर्जा च मन्दीभवतः। अत एव एतयोः राश्योः सूर्यगोचरकालः मलमासः अथवा खरमासः इति कथ्यते। अस्मिन् काले सांसारिकसुखसुविधानाम् अपेक्षया आत्मशुद्धिः, संयमः, सेवा च साधना च विशेषमहत्त्वं प्राप्नुवन्ति। सूर्यदेवः प्रायः त्रिंशद्दिनानि यावत् एकस्मिन् राशौ गोचरं करोति। धनुराशौ सूर्यस्य एषः गोचरः १४ जनवरी मकरसंक्रान्तिपर्यन्तं भविष्यति। अस्मिन् अवसरे धार्मिकप्रवृत्तीनां वृद्धिः भविष्यति तथा समाजे आस्था-भक्त्योः वातावरणं निर्मास्यते। अस्य कालावधौ व्रतदानहवनपूजापाठसेवाकार्येषु कृत्येषु मानसिकशान्तिः, सकारात्मकऊर्जा तथा आध्यात्मिकोन्नतिः लभ्यते।

---------------

हिन्दुस्थान समाचार / Dheeraj Maithani