Enter your Email Address to subscribe to our newsletters
१७ दिसम्बर् १९०३ तिथिः मानवइतिहासे क्रान्तिकारी उपलब्धिरूपेण अङ्किता अस्ति। अस्मिन्नेव दिने अमेरिकी आविष्कारकौ ऑरविल् राइट् तथा विल्बर् राइट्—यौ विश्वे “राइट्-भ्रातरौ” इति प्रसिद्धौ—प्रथमवारं नियन्त्रितं सञ्चालितं च विमानम् उड्डयितुं सफलौ अभवताम्। एषा ऐतिहासिका उड्डयनक्रिया अमेरिकादेशस्य उत्तरी-कैरोलिना-राज्यस्य किटी-हॉक्-प्रदेशे सम्पादिता।
राइट्-भ्रातृभ्यां निर्मितस्य विमानस्य नाम “राइट् फ्लायर्” इति आसीत्। तत् विमानम् इञ्जिन-सञ्चालितम् आसीत् तथा च तस्मिन् उड्डयन-सन्तुलनं धारयितुं आधुनिक-प्रौद्योगिक्याः प्रयोगः कृतः। प्रथमायां उड्डयनक्रियायां विमानं प्रायः १२ सेकेण्ड्-पर्यन्तं वायौ स्थितं, प्रायः १२० फुट्-परिमाणं दूरं च गतवान्। तस्मिन्नेव दिने राइट् फ्लायर्-नामकं विमानं समग्रतया चतस्रः उड्डयनक्रियाः अकरोत्, यासु अन्तिमा उड्डयनक्रिया प्रायः एक-मिनिट्-पर्यन्तं चलिता।
राइट्-भ्रातॄणाम् एषा उपलब्धिः केवलं प्रौद्योगिकी-सफलता न आसीत्, अपि तु एषा परिवहनस्य, सञ्चारस्य तथा सैन्य-क्षमतानां क्षेत्रे अभूतपूर्व-परिवर्तनस्य आधारशिला अभवत्। तेषां एषा आविष्कृतिः आधुनिक-विमानन-उद्योगस्य जन्मदात्री अभवत् तथा विश्वं पूर्वापेक्षया अधिकं संयोजितवती। अद्य १७ दिसम्बर् दिने राइट्-भ्रातॄणाम् एषा ऐतिहासिका उड्डयनक्रिया मानव-जिज्ञासा-साहस-नवाचार-शक्तेः प्रतीकरूपेण मान्यते।
महत्त्वपूर्ण-घटनाचक्रः
१३९८ — मङ्गोल-सम्राट् तैमूर्-लङ्गः दिल्ली-नगरे अधिकारं कृतवान्।
१५५६ — बादशाह् अकबरस्य दरबारस्य प्रसिद्धः कविः रहीमः जातः।
१६४५ — मुगल-सम्राट् जहाँगीरस्य पत्नी नूरजहाँ- बेगमा दिवङ्गता।
१७१५ — सिखानां प्रमुखः बन्दाबहादुरः बैरागी गुरुदासपुरे मुगलेभ्यः पुरतः आत्मसमर्पणं कृतवान्।
१७१८ — फ्रान्स्, ब्रिटेन् तथा ऑस्ट्रिया-देशाः स्पेन्-देशस्य विरुद्धं युद्धघोषणां कृतवन्तः।
१७७७ — फ्रान्स्-देशेन अमेरिकादेशस्य स्वातन्त्र्यं मान्यं कृतम्।
१७७९ — मराठानां पुर्तगालीनां च मध्ये दीर्घसंघर्षानन्तरं मराठा-सर्वकारेण केषाञ्चन ग्रामाणां राजस्वं क्षतिपूर्तिरूपेण पुर्तगालीभ्यः समर्पितम्।
१८०३ — ईस्ट्-इण्डिया-कम्पन्या उड़ीसा-प्रदेशे अधिकारः कृतः।
१९०२ — इटली-देशस्य प्रसिद्धः आविष्कारकः मार्कोनी प्रथमं रेडियो-केन्द्रं निर्मितवान्।
१९०३ — राइट्-भ्रातरौ “द फ्लायर्” नामकं विमानं प्रथमवारं उड्डयितवन्तौ।
१९०७ — उग्येन-वाङ्चुकः भूटानस्य प्रथमः वंशानुगतः राजा अभवत्।
१९१४ — पोलाण्ड-देशस्य लिमानोव-प्रदेशे ऑस्ट्रियाई-सेनया रूसी-सेना पराजिता।
१९१४ — तुर्की-अधिकारिभिः यहूदिनः तेल-अवीव्-नगरात् बहिष्कृताः।
१९२५ — तत्कालीन-सोवियत्-संघेन तुर्की-देशेन च आक्रमण-अनागमन-समझौता कृतः।
१९२७ — ऑस्ट्रेलिया-देशस्य महान् क्रीडाकारी सर् डॉन ब्रेडमैनः प्रथमश्रेणी-क्रिकेट्-क्रीडायां पदार्पण-मैच्-मध्ये ११८ धावनं कृतवान्।
१९२७ — प्रसिद्धः क्रान्तिकारी राजेन्द्रनाथ् लाहिडी दिवङ्गतः।
१९२९ — महान् क्रान्तिकारी भगत् सिंहः तथा राजगुरुः आङ्ग्ल-अधिकारी साण्डर्स्-नामकं पुरुषं गोलीभिः हतवन्तौ।
१९३१ — प्राध्यापक-प्रशान्तचन्द्र-महालनोबिसस्य नेतृत्वे कोलकाता-नगरे “भारतीय-सांख्यिकी-संस्थानस्य” स्थापना अभवत्।
१९३३ — भारतीयः क्रीडाकारी लालाअमरनाथः पदार्पण-टेस्ट्-मैच्-मध्ये ११८ धावनं कृतवान्।
१९४० — महात्मा-गान्धिना व्यक्तिगत-सत्याग्रह-आन्दोलनं स्थगितम्।
१९७० — अमेरिकादेशेन नेवाडा-परीक्षण-स्थले परमाणु-परीक्षणं कृतम्।
१९७१ — भारत-पाकिस्तान-युद्धस्य समाप्तिः अभवत्।
१९९६ — नेशनल्-फुटबॉल्-लीगस्य शुभारम्भः अभवत्।
१९९८ — अमेरिका तथा ब्रिटेन-देशाभ्यां “ऑपरेशन् डेजर्ट् फॉक्स्” इत्यस्य अन्तर्गतं इराक्-देशे तीव्रा बमवर्षा कृता।
२००० — भारत-पाकिस्तान-देशयोः सेनाध्यक्ष-प्रधानालययोः मध्ये हॉटलाइन-सेवा पुनः आरब्धा।
२००० — बोस्निया-देशे मिर्को-सरोविकः राष्ट्रपतिपदस्य शपथं गृहीतवान्।
२००२ — तुर्की-देशेन कश्मीर-विषये भारतस्य समर्थनं कृतम्।
२००५ — भूटान-देशस्य राजा जिग् सिगमे-वाङ्चुकः सत्तातः अपसारितः।
२००८ — शीला-दीक्षितः दिल्ली-राज्यस्य मुख्यमन्त्रीपदस्य शपथं गृहीतवती।
२००८ — केन्द्र-सर्वकारेण सुरक्षा-बलानां पदोन्नतेः नवीन-नीतिः घोषिताः।
२००९ — लेबनान-देशस्य समुद्रतटे कार्गो-जहाजस्य एम्-वी-डैनी-एफ्-२ नामकस्य निमज्जनेन ४० जनानां तथा २८,००० अधिक-पशूनां मृत्युः अभवत्।
२०११ — उत्तर-कोरिया-देशस्य पूर्व-नेता किम् जोंग् इल् दिवङ्गतः।
२०१४ — अमेरिका तथा क्यूबा-देशौ ५५ वर्षाणां अनन्तरं कूटनीतिक-सम्बन्धान् पुनः स्थापयाम्।
जन्म
१५५६ — रहीमः, अकबर-दरबारस्य प्रसिद्धः कविः।
१८६९ — सखाराम्-गणेश्-देउसकरः, क्रान्तिकारी लेखकः पत्रकारश्च।
१९०३ — लक्ष्मीनारायण्-मिश्रः, प्रसिद्धः हिन्दी-नाटककारः।
१९०५ — मोहम्मद् हिदायतुल्लाहः, भारतस्य प्रथमः मुस्लिमः मुख्यन्यायाधीशः तथा कार्यवाहक-राष्ट्रपतिः।
१९२० — हरिदेव् जोशीः, राजस्थानस्य पूर्व-मुख्यमन्त्री।
१९३० — वाहेंगबाम् निपाम्चा सिंहः, मणिपुरस्य पूर्व-मुख्यमन्त्री।
१९५५ — जगदीश् शेट्टारः, कर्नाटकस्य पूर्व-मुख्यमन्त्री।
१९७२ — जॉन् अब्राहम्, भारतीयः चलचित्र-अभिनेता।
निधनम्
१६४५ — नूरजहाँ, मुगल-सम्राट् जहाँगीरस्य पत्नी।
१९२७ — राजेन्द्रनाथ् लाहिडी, महान् क्रान्तिकारी शहीदः।
१९५९ — भोगराजु पट्टाभि सीतारामय्या, स्वातन्त्र्यसेनानी पत्रकारश्च।
२०१९ — श्रीराम् लागू, चलचित्र-रङ्गमञ्चयोः दिग्गजः कलाकारः।
२०२० — सत्यदेव् सिंहः, वरिष्ठः भाजपा-नेता।
२०२० — इक़बाल् अहमद् ख़ानः, दिल्ली-घराणस्य प्रसिद्धः शास्त्रीय-गायकः।
---------------------
हिन्दुस्थान समाचार / अंशु गुप्ता