Enter your Email Address to subscribe to our newsletters
पुरुलिया, 16 दिसंबरमासः (हि. स.)। कारखानेषु यदि काचित् चोरी–घटना भवति, तर्हि तस्य परीक्षणं विधेः परिधौ एव कर्तव्या। चोरी–व्याजेन संविदा–कर्मिणः अथवा अस्थायी–कर्मिणः संशय–वृत्ते स्थापयितुं, तान् भयभीतं कर्तुं वा अपकीर्तयितुं कदापि न स्वीकार्यम्। एषः कठोरः सन्देशः आदिवासी–कुर्मी–समाजस्य ओरतः प्रदत्तः अस्ति।
अद्यतनेषु दिनेषु जनपदे बहुषु कारखानेषु चोरी–घटनानन्तरं एते आरोपाः समक्षम् आगताः यत् परीक्षण–नाम्ना संविदा–कर्मिणां प्रति प्रभावः वर्ध्यते।
कर्मिणां कथनम् अस्ति यत् प्रश्नोत्तर–बहानेन तान् सामाजिकरूपेण अपमान्यते, कार्यस्थलेषु च भयस्य वातावरणं निर्मीयते, येन ते स्वकीयां वाणीं न उत्थापयितुं शक्नुवन्ति। एतासु परिस्थितिषु कुर्मीसमाजः स्पष्टतया कर्मिभिः सह स्थितुं घोषणां कृतवान्।
आदिवासी कुर्मीसमाजस्य प्रमुखप्रतिनिधिः दो अजीतमहतो अवदत् यत् श्रम–कानूनानुसारं संविदा–कर्मिणोऽपि स्वेषां मौलिक–अधिकाराणां वञ्चनं कर्तुं न शक्यते। यदि प्रशासनं वा प्रबन्धनं एतत् विस्मरति, तर्हि समाजः तान् स्मारयितुं बाध्यः भविष्यति। चोरी–घटनायां युक्तः मार्गः आरक्षकप्रशासनस्य साहाय्यं ग्रहीतुम् एव अस्ति, न तु निष्कारणं कर्मिषु दोषारोपणम्।
सः अवदत् यत् संविदा–कर्मिणः पूर्वमेव अपराधिनः इव मन्यन्ते—एषा चिन्तनधारा अत्यन्तं घातकः अस्ति। एतेन न केवलं कर्मिणाम् अपमानः भवति, अपि तु तेषां परिवारस्य सम्पूर्णस्य समाजस्य च अवमानना भवति। परीक्षणसमाप्तेः पूर्वमेव संशय–दृष्ट्या द्रष्टुं मानवाधिकाराणां प्रत्यक्षम् उल्लङ्घनम् अस्ति।
कुर्मीसमाजः स्पष्टतया अवदत् यत् कर्मिणां आजीविकायाः सामाजिक–गरिमायाश्च संरक्षणं तस्य मानवीय–कर्तव्यं अस्ति। यदि केनापि भयप्रदानेन कर्मिणां स्वरः दबावयितुं प्रयत्नः क्रियते, तर्हि समाजः मौनं न धारयिष्यति। आवश्यकतायां विधिकार्यमपि करिष्यते, प्रशासनाय ज्ञापनं च समर्पयिष्यति।
श्रम–संगठनानामपि कुर्मी–समाजस्य अस्य दृष्टिकोणस्य स्वागतं कृतम्। तेषां कथनम् अस्ति यत् संविदा–कर्मिणः पूर्वमेव अत्यधिक–असुरक्षायां कार्यं कुर्वन्ति। स्थायी–कर्मिभ्यः तुल्यां सुरक्षां न प्राप्य ते सुलभतया लक्ष्यीकृताः भवन्ति, दोषारोपण–प्रवृत्तिश्च वर्धमाना दृश्यते।
अजीतमहतो विशेषतया उक्तवान् यत् विकासस्य अर्थः केवलम् उत्पादनवृद्धिः न अस्ति। विकासस्य वास्तविकः अर्थः मानव–गरिमायाः संरक्षणम् अस्ति। येषां कर्मिणां परिश्रमेण उद्योगः सञ्चलति, तेषाम् अपमानं कृत्वा कश्चन उद्योगः दीर्घकालं स्थातुं न शक्नोति।
अस्मिन् सम्पूर्णे घटनाक्रमे प्रशासनस्य भूमिकायाः विषये अपि प्रश्नाः उत्थापिताः सन्ति। श्रमिक–संगठनैः अपेक्षा कृता यत् कापि परीक्षणप्रक्रिया पारदर्शिनी निष्पक्षा च भवेत्। कस्यापि अवस्थायां कर्मिणः सामाजिक–अभिज्ञानं वा अस्थायी–स्थितिः परीक्षणस्य आधारः न कर्तव्यः।
अन्ते कुर्मीसमाजः स्वंदृष्टिकोणं स्पष्टं कृतवान्—संविदा–कर्मिणः एकाकिनः न सन्ति। समाजः तैः सह स्थितः अस्ति, तेषां आजीविकायाः गरिमायाश्च रक्षण–संघर्षे कस्यापि प्रकारस्य सन्धिं न करिष्यति।
हिन्दुस्थान समाचार / Dheeraj Maithani