व्यापारशुल्केन वैश्विकव्यापारस्य शस्त्रीकरणं क्रियते - निर्मलासीतारमण
नवदेहली, 17 दिसम्बरमासः (हि.स.)। केन्द्रीयवित्तमन्त्री निर्मला सीतारमण बुधवासरे अवदत् यत् शुल्कैः (टैरिफैः) अन्यैश्च उपायैः वैश्विकव्यापारः शीघ्रमेव शस्त्ररूपेण उपयुज्यते। एतादृशे परिस्थितौ भारतं सावधानतया अग्रे गन्तव्यमिति तया उक्तम्। अर्थव्यवस्था
कार्यक्रम को संबोधित करते हुए वित्‍त मंत्री निर्मला सीतारमण


नवदेहली, 17 दिसम्बरमासः (हि.स.)। केन्द्रीयवित्तमन्त्री निर्मला सीतारमण बुधवासरे अवदत् यत् शुल्कैः (टैरिफैः) अन्यैश्च उपायैः वैश्विकव्यापारः शीघ्रमेव शस्त्ररूपेण उपयुज्यते। एतादृशे परिस्थितौ भारतं सावधानतया अग्रे गन्तव्यमिति तया उक्तम्। अर्थव्यवस्थायाः समग्रदृढता देशाय अतिरिक्तलाभं दास्यतीति अपि सा अवदत्।

केन्द्रीयवित्तमन्त्री नवदेहलीस्थिते एकस्मिन् कार्यक्रमे सम्बोधयन्ती अवदत् यत् वैश्विकस्तरे अद्य “पूर्णतया स्पष्टम्” अस्ति यत् व्यापारः न पूर्णतया स्वतन्त्रः न च निष्पक्षः। सा अवदत्— “शुल्कैः अन्यैश्च बहुभिः उपायैः व्यापारः शस्त्रीकृतः क्रियते। अतः भारतं सावधानतया संवादं कर्तव्यम्। केवलं शुल्कानां समाधानं पर्याप्तं न भविष्यति, अपि तु मम मते अस्माकं समग्र आर्थिकदृढतैव अस्मभ्यं सः अतिरिक्तलाभः प्रदास्यति।”

सा पुनः अवदत्— “भारतं प्रति एतादृशः उपदेशः दातुं शक्यते यत् भवतः (भारतस्य) दृष्टिः अत्यन्तम् अन्तर्मुखी अस्ति, भवतः शुल्कानां सम्राट् इति। तथापि शुल्कानां दुरुपयोगः शस्त्ररूपेण कृतः अस्ति।” वित्तमन्त्री अवदत् यत् भारतस्य कदापि शुल्कानां शस्त्ररूपेण उपयोगः कर्तुं अभिप्रायः नासीत्।

सा अपि अवदत् यत् अद्य व्यापारस्य शस्त्ररूपेण उपयोगेन विना कस्यचित् आलोचनया भवति। केचन देशाः वदन्ति यत् शुल्काः न शोभनाः सन्ति तथा कश्चन अपि एतादृशं पथं न अनुवर्तेत्। किन्तु “अकस्मात् नूतनाः जनाः आगत्य वदन्ति— वयं शुल्कबाधाः स्थापयिष्यामः— तथा च तस्मिन् विषये कश्चन प्रश्नः न उत्पद्यते। अतः एषः एव नूतनः सामान्यप्रचलनः इव दृश्यते।”

केन्द्रीयवित्तमन्त्रिण्याः एताः टिप्पण्यः विशेषमहत्त्वपूर्णाः सन्ति, यतः अमेरिकया आरोपितैः उच्चशुल्कैः वैश्विकव्यापारः बाधितः अभवत्। मेक्सिकोदेशः अपि हालसमीपे तैः देशैः सह, येन सह तस्य मुक्तव्यापारपरामर्शाः न सन्ति, उच्चशुल्कानाम् आरोपणं घोषितवान्।

हिन्दुस्थान समाचार / अंशु गुप्ता