Enter your Email Address to subscribe to our newsletters
कोलकाता, 21 दिसंबरमासः (हि.स.)।राष्ट्रियस्वयंसेवकसंघस्य सरसंघचालकः डॉ. मोहनभागवतः कोलकातानगरे स्वीयव्याख्याने संघस्य स्थापना, उद्देश्यं च कार्यपद्धतिं च विस्तरेण निरूपितवान्। सः अवदत् यत् संघविषये या काचित् धारणा निर्मीयते, सा प्रायः तृतीयस्रोततः प्रसारितैः मिथ्यानैरेटिवैः आधारिताः भवन्ति। संघस्य प्रयासः अस्ति यत् जनानां संघविषयकबोधः वस्तुस्थित्याधारितः भवेत्, न तु अफवाहाभिः भ्रान्तिभिश्च।
सः स्पष्टतया उक्तवान् यत् संघः न कदापि राजनीतिकोद्देश्येन प्रवर्तितः, न च कस्यचित् प्रतिक्रियारूपेण तस्य आरम्भः अभवत्। संघस्य स्थापना तस्मै कारणाय अभवत् यत् विश्वे भारतस्य जयजयकारः भवेत्, च विश्वगुरुत्वं प्राप्स्यतः भारतस्य समाजः तस्मिन् स्तरें सुदृढः तिष्ठेत्।
डॉ. भागवतः अवदत् यत् संघः विशुद्धतया हिन्दू समाजस्य संगठनाय आरब्धः। अस्य अर्थः न कस्यचित् विरोधः। सः श्रीगुरुजीमहाभागस्य वचनं उद्धृत्य अवदत् यत् “यदि जगति एकोऽपि ईसाई वा मुसलमानः न स्यात्, तथापि हिन्दू समाजस्य संगठनस्य आवश्यकता स्यात्, यतः समाजः अन्तः कटा भिन्नश्च अस्ति।”
सरसंघचालकः अवदत् यत् सन् १८५७ तमे वर्षे जातायाः क्रान्तेः असफलतायाः अनन्तरं एषः प्रश्नः उदभवत् यत् कुशलाः योद्धारः बुद्धिमन्तश्च सन्तोऽपि भारतीयाः कथं मुट्ठीमात्रैः आङ्ग्लैः शासिताः अभवन्। तदा एतदपि स्पष्टं जातं यत् केवलं स्वातन्त्र्यमेव न, अपि तु समाजसुधारः अधिकं आवश्यकः। रूढयः कुरीतयश्च तथा आत्मविस्मृतिः अपि अस्माकं दुर्बलतारूपेण स्थिताः।
सः अवदत् यत् भारतीयसमाजं स्वपरिचयं स्मारयितुं प्रमुखतया स्वामी विवेकानन्दः महर्षिः दयानन्दश्च कार्यं कृतवन्तौ। अस्मिन्नेव कालखण्डे डॉ. केशवबलिरामहेडगेवारस्य व्यक्तित्वं प्रकटितम्, यः जन्मतः देशभक्तः आसीत्।
डॉ. भागवतः अवदत् यत् डॉ. हेडगेवारस्य मातापितरौ प्लेगरोगिणां सेवां कुर्वन्तौ तस्य एकादशवर्षीयायामेव अवस्थायां दिवंगतौ अभवताम्। ततोऽनन्तरं सः अत्यन्तनिर्धनतायां जीवनं यापितवान्, तथापि मेधावी आसीत्, अध्ययनक्षेत्रे च सदा अग्रगण्यः। मातृकाल्याः पुरतः कृतप्रतिज्ञानुसारं सः आजीवन भारतमातृसेवायां निरतः आसीत्। दशवर्षात्मकस्य गहनचिन्तनस्य अनन्तरं सन् १९२५ तमे वर्षे विजयादशम्यां डॉ. हेडगेवारः संघस्य स्थापनां कृतवान्। देशस्य दुरवस्थया समाजस्य दुर्बलतया च व्यथितः सन् संघः उत्पन्नः। अस्य उद्देश्यं सम्पूर्णस्य हिन्दू समाजस्य संगठनम् अस्ति।
व्यक्तिनिर्माणात् समाजपरिवर्तनम्
सरसंघचालकः अवदत् यत् व्यक्तिनिर्माणस्य माध्यमेन देशव्यापिनः कार्यकर्तृवर्गस्य संगठनं निर्माय समाजजीवने परिवर्तनं आनयितुं संघस्य कार्यपद्धतिः अस्ति। संघशाखाया अर्थः अस्ति यत् प्रतिदिनं एकं घण्टां सर्वं विस्मृत्य देशस्य समाजस्य च चिन्तनं करणीयम्।
डॉ. भागवतः अवदत् यत् हिन्दूः न कस्यचित् एकस्य पूजापद्धतेः, न भोजनरीतेः, न वेशभूषायाः नाम। हिन्दूः न केवलं धर्मः वा मजहबः, अपि तु एकः स्वभावः। यः अस्याः भूमेः संस्कृतिं मातृभूमिं च मन्यते, सः हिन्दूः। विविधतायां एकतां अन्वेष्टुं यत् चिन्तनं तत् सनातनम् अस्ति, एषा च हिन्दूस्वभावस्य विशिष्टा पहचानम्।
सः अवदत् यत् हिन्दू समाजः वसुधैव कुटुम्बकम् इति भावनया सर्वेषां कल्याणं कामयते। संघस्य कार्यं समाजं संयोजयितुं भवति, न तु समाजस्य अन्तः किञ्चन पृथक् प्रभावशालीं संगठनं स्थापयितुम्।
सरसंघचालकः अवदत् यत् संघात् निर्मिताः स्वयंसेवकाः समाजस्य सर्वेषु क्षेत्रेषु कार्यं कुर्वन्ति। यत्र यत्र निःस्वार्थभावेन सत्कर्माणि भवन्ति, तत्र तत्र संघः सहयोगं करोति, समाजेन सह मिलित्वा च कार्यं करोति।
----
हिन्दुस्थान समाचार