नवदेहली, 25 दिसंबरमासः (हि.स.)। राष्ट्रपतिः द्रौपदीमुर्मुमहोदया गुरुवासरे संताली-भाषायां भारतस्य संविधानस्य औपचारिकं लोकार्पणं कृतवती। एतत् संविधानं संताली-भाषायाः आल्चिकी-लिप्यां प्रकाशितम् अस्ति। अस्मिन् अवसरे राष्ट्रपतिभवने आयोजितं समारोहं सम्बोधयन्ती राष्ट्रपतिः मुर्मु महोदया अवदत् यत् संताली-समुदायस्य कृते एषः गौरवस्य हर्षस्य च विषयः अस्ति, यत् अधुना भारतस्य संविधानं तेषां स्वकीयायां भाषायां लिप्यां च उपलब्धम् अस्ति। अनेन संताली-भाषाभाषिणः जनाः संविधानं साक्षात् पठितुं, अवगन्तुं च समर्थाः भविष्यन्ति। सा अवदत् यत् संविधानस्य मूलभावनायाः, तस्य अनुच्छेदानां च मातृभाषायां बोधनस्य अवसरः लोकतन्त्रं अधिकं सशक्तं करोति।

राष्ट्रपतिः अपि अवदत् यत् वर्षं 2025 आल्चिकी-लिपेः शताब्दी-वर्षत्वेन आचर्यते, तथा च एतादृशे महत्वपूर्णे वर्षे संविधानस्य आल्चिकी-लिप्यां प्रकाशनं अत्यन्तं प्रशंसनीयम् अस्ति। अस्य कृते सा केन्द्रीय-कानून-न्याय-मन्त्रीं तथा तस्य दलं प्रशंसितवती। स्वसम्बोधने राष्ट्रपतिः अवदत् यत् ओडिशा, झारखण्ड, पश्चिमबङ्गाल, असम तथा बिहार-राज्येषु निवसन्तः संताली-समाजस्य जनाः अधुना स्वमातृभाषायां स्वलिप्यां च लिखितेन संविधानद्वारा स्वाधिकारान् कर्तव्यांश्च अधिकं सम्यग् अवगन्तुं शक्नुवन्ति।

अस्मिन् समारोहे उपराष्ट्रपतिः सी. पी. राधाकृष्णनः, केन्द्रीय-विधिन्यायराज्यमन्त्री अर्जुनराममेघवालसहिताः अनेके गणमान्याः व्यक्तयः उपस्थिताः आसन्। उल्लेखनीयम् अस्ति यत् संताली-भाषा भारतस्य प्राचीनतमासु जीवितासु भाषासु एका अस्ति। एषा भाषा संविधानस्य द्विनवतितम-संशोधन-अधिनियमेन (2003) अष्टमी-अनुसूच्यां समाविष्टा अभवत्। एषा भाषा मुख्यतः झारखण्ड, ओडिशा, पश्चिमबङ्गाल तथा बिहार-राज्येषु बहुसंख्यकैः आदिवासी-समुदायैः भाष्यते।

---------------

हिन्दुस्थान समाचार / अंशु गुप्ता