नवदेहली, 26 दिसंबरमासः (हि.स.)। यातकानां अपेक्षायाम् तीव्रं च सततं वृद्धिम् दृष्ट्वा, भारतीयरेलसंस्थानम् महत्त्वाकांक्षी क्षमताविस्तारयोजना रूपयितुम् आरब्धवती। अस्य योजनायाः अन्तर्गत आगामिनि पञ्चवर्षेषु 48 प्रमुखानां नगराणां मध्ये रेलसेवानां प्रारम्भिकक्षमता वर्तमानस्तरेण द्विगुणिता कर्तुम् लक्ष्यं निधीयते। एषा योजना वर्षे 2030 पर्यन्त सम्पूर्णा भविष्यति, यद्यपि लाभाः क्रमशः चरणबद्धरूपेण पूर्वमेव प्राप्यन्ते।

रेलमन्त्रालयस्य विवरणानुसार्, क्षमता द्विगुणिता कर्तुं वर्तमानाधारसंरचनायाः व्यापकविस्तारः क्रियते। तस्मिन् अतिरिक्तः विश्रामस्थलं, स्थायिरेखा, द्वितीयारेखा, पर्याप्तः व्यवस्थापनसुविधा च टर्मिनलेषु निर्मीयते। तथा शहरीक्षेत्रेषु नव-टर्मिनलानां चिन्हांकनं, निर्माणं, बृहत्प्रशिक्षणकेंद्र सहितः रखरखावसुविधाः विकासः, सिग्नलिंग् उन्नयनं, ट्रैफिक् सुविधा कार्याणि च बहु-रेलमार्गनिर्माणेन क्षेत्रक्षमतां वर्द्धयिष्यन्ते।

स्थानकक्षमता वृद्ध्यै समीपेभ्यः अपि स्थानेभ्यः समावेशः भविष्यति, येन क्षमता संतुलितरूपेण विकासं प्राप्नुयात्। उदाहरणार्थ, पुणे नगरे पुणे स्थानकसहित हडपसर्, वातायनं, आलंदी च स्थानकानि क्षमता विस्ताराय निर्दिष्टानि। इयं योजना उपनगरीय तथा गैर-उपनगरीय, द्वयोः प्रकारयोः रेलसेवानां प्रति अनुकूलितः भविष्यति। दिल्ली, मुंबई, कोलकाता, चेन्नई, हैदराबाद च 48 प्रमुखनगराणां कृते समग्रं कालबद्धं कार्ययोजनां निर्माणं भविष्यति, यस्मिन् प्रस्तावित, नियोजित, स्वीकृत च सर्वाणि कार्याणि विवरणेन संयुक्तानि स्युः।

यद्यपि लक्ष्यं वर्षे 2030 पर्यन्त क्षमता द्विगुणिता कर्तुं, तदपि रेलसंस्थानं आगामिनि पञ्चवर्षेषु चरणबद्धरूपेण क्षमता वृद्धिं साधयितुम् उद्यतं, येन व्यस्तेषु स्थानकेषु यात्रायाः दबावः शीघ्रं न्यूनः स्यात्। कार्याणि तात्कालिक, अल्पकालिक, दीर्घकालिक च वर्गेषु विभक्तानि भविष्यन्ति।अस्मिन् संबंधे, रेलवे आयोगस्य अध्यक्षः तथा सीईओ सतीश् कुमारः सर्वेभ्यः जोनल् रेलमहाप्रबंधकेभ्यः पत्रं लिखित्वा स्पष्टीकृतवन्तः, यत् प्रस्ताविताः योजनाः समयसीमा निर्दिष्टा, निश्चितलाभयुक्ता च भविष्यन्ति। ते उक्तवन्तः, यत् केवलं टर्मिनलस्य न, अपि तु सम्पूर्णमण्डलेषु क्षेत्रक्षमता, यार्ड्, परिचालनबाधाः च दूरीकृत्य समग्ररूपेण रेलसंचालनक्षमता वृद्ध्यै अधिकं ध्यानं दातव्यम्।

---------------

हिन्दुस्थान समाचार / अंशु गुप्ता