गुजरातम्, 26 दिसंबरमासः (हि.स.)।

गुजरातस्य सूरते डिण्डोली क्षेत्रे ‘कृष्णा पैकर्स् एण्ड् मूवर्स्’ इति नाम्ना प्रवर्तमाना एकः उपाहाररूपेण दृश्यमानाऽपि न वास्तवतः सामानविक्रयस्य, किन्तु कालेन धनस्य विनिमयस्य महाभ्रष्टाचारः आसीत्। ग्रीन-वैली-भवनस्य प्रथमतले द्विशतकोटिरूप्यकपरिमाणस्य हवाला-जालस्य आविष्कारे कृते विशेषकार्यदलम् अपि विस्मितम् अभवत्। एतत् जालं गतद्विसंवत्सरपर्यन्तं सक्रियम् आसीत्। अस्मिन् प्रकरणे चत्वारः जनाः गिरफ्ताराः अभवन्।

अन्वेषणेन प्रकटितम् यत् मुख्याऽभियुक्तः प्रतीकवासवः वैधव्यापारस्य मुखवेषं धारयित्वा देशस्य वित्तव्यवस्थां हानिं जनयन्तं जालं स्थापयामास। अस्य जालस्य वास्तविकनियन्ता दुबैयां उपविशन् कोऽपि रहस्यमयः पुरुषः आसीत्, यं ‘बिग्-ब्रो’ इति नाम्ना आहुः। सः एपीके-सञ्चिकाद्वारा सूरते किराय्यगृहीत- बैंक-खातानां प्रत्यक्षप्रवेशं लभते स्म। ऑनलाइन-क्रीडा तथा पत्रविपणननाम्नि जनाः प्रतिसंलभ्य ठकितधनं तेषु खातेषु निक्षिप्य तत्क्षणमेव अन्यत्र प्रेष्यते स्म।

विंशतिः ते पञ्चविंशतिसहस्ररूप्यकपरिमाणेन किराय्यं दत्तखातानि, निमेषेषु निधिनिर्गमः—इति प्रतीकवासवस्य कार्यपद्धतिः अतीव धूर्ता आसीत्। सः सूरते समीपप्रदेशीयान् आर्थिकतया दुर्बलान् जनानां बैंक-खातानि केवलं 20–25 सहस्ररूप्यकपर्यन्तं मूल्येन किराय्यगृहीत्वा तानि ‘म्यूल्-अकाउण्ट्’ इति व्यवहृतानि। तेषु यदा महद्द्रव्यमागच्छत्, तदा तत् सञ्चयखाते निवेश्य शीघ्रं नगद्रूपेण निष्कास्यते स्म, यतः साइबर-अपराध-संकेतात् पूर्वमेव धनं प्रणालीतः बहिर् गच्छेत्।

अन्वेषणस्य महत् रहस्यं तदा प्रकाशितम्, यदा ज्ञातं यत् नगद्राशिः यूएसडीटी-क्रिप्टोमुद्रारूपेण परिवर्त्यते स्म। लिम्बायतप्रदेशस्य सलीम उर्फ़ समीरेण नगदस्य प्रतिस्थाने यूएसडीटी क्रय्यते स्म, ततः सा क्रिप्टोमुद्रा साक्षात् दुबैयां उपवसता ‘बिग्-ब्रो’ नाम्नः वालेट् इत्यस्मिन् प्रेष्यते स्म। एवं प्रकारेण भारतीयमुद्रा हवाला-पद्धत्याऽनुसृत्य क्रिप्टोरूपेण परिवर्त्य विदेशं प्रति नीयते स्म।

प्रतीकवासवः न नव्यं नाम। सः पूर्वं साइबर-छलेकस्मिन् प्रकरणे नबत्युत्तरदिनपर्यन्तं कारागारे आसीत्। बहिः आगत्य पुनरपि अपराधमार्गमवलम्ब्य हवाला-वाणिज्यं विस्तृततरं च डिजिटलीकृतं च कृतवान्। तस्य विरुद्धं पूर्वमेव षट् आपराधिकप्रकरणानि पञ्जीकृतानि सन्ति।

विशेषकार्यदलस्य उपायुक्तेन राजदीपसिंहेन उक्तं यत् अस्मिन् प्रकरणे प्रतीकवासवः, दीपकपाण्डे, रूपेशडाण्डगे, भूषणपाटिल् च निगृहीताःअभवन्। एते सर्वे दुबैयां उपविष्टस्य ‘बिग्-ब्रो’ इत्यस्य निर्देशनानुसारं भारतस्य अन्तःजालं परिचालयन्ति स्म। पुलिस् इदानीं समग्रजालस्य, विदेशसम्बन्धस्य, धनस्य च अन्तिमलाभिभ्यः विषये सूक्ष्मतया अन्वेषणं करोति।

---------------

हिन्दुस्थान समाचार