इतिहासस्य पृष्ठेषु २८ दिसम्बरः - भारतीय-राष्ट्रीय-आन्दोलनस्य नींव तथा राष्ट्रभक्तेः चेतना
२८ दिसम्बरदिनाङ्कः भारतस्य इतिहासे द्वे प्रमुखे घटने सङ्केतं कुरुतः। १८८५ तमे वर्षे राष्ट्रीय-आन्दोलनस्य दिशा, १८९६ तमे वर्षे राष्ट्रभक्तेः चेतना इत्येतयोः ज्ञाने अतीव महत्वपूर्णं तिथिर्नाम। १८८५ तमे वर्षे बंबई नगरे भारतीयराष्ट्रीय काङ्ग्रसस्य प्रथ
वंदे मातरम


२८ दिसम्बरदिनाङ्कः भारतस्य इतिहासे द्वे प्रमुखे घटने सङ्केतं कुरुतः। १८८५ तमे वर्षे राष्ट्रीय-आन्दोलनस्य दिशा, १८९६ तमे वर्षे राष्ट्रभक्तेः चेतना इत्येतयोः ज्ञाने अतीव महत्वपूर्णं तिथिर्नाम। १८८५ तमे वर्षे बंबई नगरे भारतीयराष्ट्रीय काङ्ग्रसस्य प्रथम अधिवेशनं आयोजितं, यस्मिन् भारतस्य संगठित-राजनीतिकसंघर्षस्य आधारः स्थापितः। ७२ प्रतिनिधीनाम् उपस्थितिः सूचयति यत् शिक्षितः भारतीय-वर्गः अद्य औपनिवेशिक-शासनस्य विरोधे एका मंचे समागतः, स्वविचारं प्रस्तोति कर्तुं प्रारब्धवान्। काङ्ग्रसः प्रारम्भे संवैधानिकैः तथा शांतिपूर्वकैः साधनैः भारतीयानां समस्याः उत्तोलितवती, किन्तु अनन्तरं एषा संस्था स्वतन्त्रता-आन्दोलनस्य महतीं शक्तिं जातवती।

१८९६ तमे वर्षे कोलकाता अधिवेशनं आयोज्यते स्म यत्र “वन्दे मातरम्” प्रथमवारं गायनं कृतम्। एषा गीतं केवलं काव्यमात्रं न भवति, किन्तु राष्ट्रभक्तेः, त्यागस्य, मातृभूमेः प्रति समर्पणस्य मन्त्ररूपेण प्रसिद्धं जातम्। एषा जनान् भावनात्मकरूपेण सम्बद्धयति तथा स्वतन्त्रता-संघर्षं जन-आन्दोलनरूपेण परिवर्तयितुं महत्त्वपूर्णं योगदानम् अकरोत्।

अतः, एते द्वे घटनायः भारतस्य स्वतन्त्रता-संग्रामस्य वैचारिकं च भावनात्मकं च आधारशिलां इव मन्यन्ते।

महत्वपूर्णाः घटनाचक्राः

१६६८ – मराठा-शासकस्य शिवाजीपुत्रः संभाजी मुग़लशासकऔरंगजेनस्य बंदित्वे यातनां प्राप्नुवन् मृत्युम् लब्धवान्।

१७६७ – किङ्ग् ताकसिनः थाइलैण्ड् राष्ट्रे राजा अभवत्, तथा थोनबुरी नगरं राजधानीकृतवान्।

१८३६ – स्पेन् राष्ट्रे मेक्सिकोस्वतन्त्रतां मान्यतां दत्तवान्।

१८८५ – भारतीयराष्ट्रीयकाङ्ग्रसस्य प्रथम अधिवेशनं बंबई नगरे जातम्, ७२ प्रतिनिधयः उपस्थिताः।

१८९६ – कोलकाता अधिवेशनं, यत्र प्रथमवारं वन्दे मातरम् गायनं जातम्।

१९०६ – इक्वाडोर् राष्ट्रे दक्षिण अमेरिकायां द्वितीय उदारवादी-संविधानं अंगीकृतम्।

१९०८ – इटलीदेशे मेसिनायां भूकम्पे लगभग ८० जनाः मृताः।

१९२६ – इम्पीरियल् एयरवेज् भारत-इंग्लैण्डयोर् यात्री तथा डाकसेवा आरब्धा।

१९२८ – कोलकाता नगरे प्रथमवारं बोलती-चित्रफिल्म मेलोडी ऑफ लव प्रदर्शिता।

१९४२ – रॉबर्ट् सुलिवनः अटलांटिक् महासागरे शतवारं उड्डयनं कृत्वा प्रथमः विमानाचालकः अभवत्।

१९५० – द पीक् डिस्ट्रिक्ट् ब्रिटेन् राष्ट्रे प्रथम राष्ट्रीय-उद्यानं अभवत्।

१९५७ – सोवियत् संघे परमाणु-परीक्षणं कृतम्।

१९६६ – चीनदेशे लोप् नोर् क्षेत्रे परमाणु-परीक्षणम्।

१९७४ – पाकिस्तानदेशे ६.३ तीव्रता-भूकम्पे ५२०० जनाः मृताः।

१९७६ – अमेरिकादेशे नेवाडा प्रदेशे परमाणु-परीक्षणम्।

१९८४ – राजीव् गान्धी नेतृतेन काङ्ग्रसः लोकसभा-निर्वाचनं जेतुं सफलः।

१९९५ – पोलैंड् अन्वेषकः मार्के कार्मिस्की उभौ उत्तरी-दक्षिणध्रुवयोः झण्डं फहरावितवतः, विश्वसिनेमा द्वितीयसद्-शताब्द्यां प्रवेशः।

२००० – भारतीय डाकविभागे वीरता-पुरस्कार विजेतृणां सम्मानार्थं पञ्च डाकटिकट-सङ्ग्रहे ३ रूप्यकानां चित्रयुक्तः डाकटिकटः निर्गतः।

२००३ – इज़राइल् कज़ाकिस्तान-बंकानूर् अन्तरिक्ष-स्थानतः द्वितीयं वाणिज्य-उपग्रहं प्रेषितवान्।

२००३ – अमेरिकादेशे ब्रिटेनविमानेषु स्काई-मार्शल् (सुरक्षा-रक्षक) नियुक्तिः।

२००७ – रूस् ईराण-बुशेहर् विद्युत् संयन्त्राय परमाणु-ईधनस्य द्वितीयं खेप प्रेषितवान्।

२००८ – प्रसिद्धः अन्तरराष्ट्रीय-कवि साहित्यकार प्रो. सुरेश् वात्स्यायनः निधनं प्राप्नोति।

२०१३ – आम् आदमी-पार्टी दिल्लीमध्ये काङ्ग्रसस्य समर्थनैः सरकारं स्थापयति।

जन्मानि

१९३२ – धीरूभाई अंबानी – भारतस्य प्रसिद्धः उद्योगपति।

१९३२ – नेरेला वेणु माधव – भारतीयः मिमिक्री-कलाकारः।

१९०० – गजानन त्र्यंबक् माडखोल्कर – मराठी उपन्यासकारः, समीक्षकः तथा पत्रकारः।

१९३७ – रतन् टाटा – भारतीयः उद्योगपति।

१९५२ – अरुण् जेटली – भारतीयः राजनेता।

निधनानि

१९७२ – चक्रवर्ती राजगोपालाचारी – वकीलः, लेखकः, राजनीतिज्ञः तथा दार्शनिकः।

१९७४ – हीरा लाल शास्त्री – प्रसिद्धः राजनीतिज्ञः तथा राजस्थानस्य प्रथमः मुख्यमंत्री।

१९७७ – सुमित्रानन्दन पन्त – हिन्दी-कवि।

२००३ – कुशाभाऊ ठाकरे – १९९८–२००० भारतजनता-पार्टी राष्ट्रीयाध्यक्ष।

२००७ – शान्ता राव – प्रसिद्धा शास्त्रीय-नृत्याङ्गना।

२०१६ – सुंदर लाल पटवा – भारतीयः राजनीतिज्ञः तथा मध्यप्रदेशस्य ११वें भूतपूर्वः मुख्यमंत्री।

२०२३ – विजयकान्त – तमिलनाडु-राज्ये सुप्रसिद्धः अभिनेता एवं राजनीतिज्ञः।

महत्वपूर्ण-दिवसः

केन्द्रीय आरक्षी-पुलिस-दिवसः

---------------

हिन्दुस्थान समाचार / Dheeraj Maithani