- द्वयोर्वर्षयोः उद्यानिकी रकबे इत्यत्र जाता सपाद 3 लक्ष हैक्टेयरमिता वृद्धिः

- मध्यप्रदेश सर्वकारस्य वर्षद्वये पूर्णे सति मंत्री कुशवाहा अवदद्विभागीयोपलब्धीः

भोपालम्, 29 दिसंबरमासः(हि.स.) ।

मध्यप्रदेशस्य सामाजिक-न्याय-दिव्याङ्गजन-कल्याण-तथा उद्यानिकी-खाद्य-प्रसंस्करण-मन्त्री नारायणसिंह-कुशवाहा अवदत् यत् प्रधानमन्त्रिणः नरेन्द्र-मोदिनः लक्ष्यं–2047 तथा मुख्यमन्त्रिणः डॉ मोहन-यादवस्य नेतृत्वे मध्यप्रदेशं कृषि-उद्यानिकी-क्षेत्रयोः अग्रणी-राज्यं कर्तुं दृढाः प्रयासाः क्रियमाणाः सन्ति। सामाजिक-न्यायात् आरभ्य कृषि–उद्यानिकी-क्षेत्रपर्यन्तं समावेशी-विकासस्य दृढाधारशिला उपस्थिता।

एतां वाचं मन्त्री-कुशवाहेन म॰प्र॰-सरकारस्य द्विवर्ष-पूर्णताया अवसरगते सोमवासरे राजधानी-भोपालस्य लिंक्-रोड्-स्थिते शासकीय-गुलाब-उद्यान-प्राङ्गणे आयोजितायां पत्रकार-वार्तायां उक्तवान्। तेन सामाजिक-न्याय-दिव्याङ्गजन-सशक्तीकरण-विभागस्य, उद्यानिकी-विभागस्य, खाद्य-प्रसंस्करण-विभागस्य च प्रमुखाः सिद्धयः विस्तारतः प्रस्तुता, तथा आगामि-त्रिवर्षेषु विभागस्य कार्य-योजनाः अपि निवेदिताः।

उद्यानिकिक्षेत्रे अभिलेख्या वृद्धिगत-द्विवर्षेषु उद्यानिकी-फसलानां क्षेत्रफलम् 25.12 लक्ष-हेक्टेयरतः वर्धित्वा 28.29 लक्ष-हेक्टेयरं जातम्। तस्मिन् काले उत्पादनं 389.10 लक्ष-मेट्रिक्-टनतः वर्धित्वा 425.68 लक्ष-मेट्रिक्-टनं प्राप्तम्। प्रदेशस्य प्रति-हेक्टेयर-उत्पादकता 15.08 मेट्रिक्-टन, राष्ट्रीय-औसतं अतिशेते। मध्यप्रदेशः मसाला-उत्पादने प्रथमम्, पुष्प-उत्पादने द्वितीयम्, शाक-उत्पादने तृतीयम्, फल-उत्पादने च चतुर्थं स्थानम् अधितिष्ठति।

जी-आई-टैग् तथा उत्कर्ष-केन्द्राणिरीवा-जनपदस्य सुन्दरजा-आमः रतलामस्य रियावन्-लशुनं च जी-आई-टैग् प्राप्तवन्तौ। प्रदेशस्य पञ्चदश-फसलानां जी-आई-पञ्जीकरणं कृतम्। इस्राएल-तांत्रिक-सहयोगेन मुरैना-नगरि उत्कृष्टता-केन्द्रम् (Centre of Excellence) स्थापितम्; छिन्द्वाडा-हरदा-प्रदेशयोः नूतनानि सीओई-विकास-कार्याणि प्रवर्तन्ते।

खाद्य-प्रसंस्करणं नवोन्मेषाश्चप्रधानमन्त्री-सूक्ष्म-खाद्य-उद्यम-उन्नयन-योजनाया अन्तर्गतं 8,198 ऋण-प्रकरणानि स्वीकृतानि; 3,113 उद्यमिनः 108.64 कोटि-रूप्यक-राशेः अनुदान-सहाय्यं प्राप्नुवन्ति। सेन्सर्-आधारित-स्वचालित-फर्टिगेशन्, मखना-क्षेत्र-विस्तारः, एग्ज़ॉटिक्-शाक-क्लस्टर्, हाई-टेक्-नर्सरी, इन्क्यूबेशन्-केन्द्राणि च नवोन्मेषरूपेण प्रवर्त्यन्ते।

आगामि-त्रिवर्षीय-कार्ययोजनाआगामि-त्रिवर्षेषु उद्यानिकी-फसलानां क्षेत्रं 33.39 लक्ष-हेक्टेयर-पर्यन्तं वर्धयितुं, 15 सहस्र-सूक्ष्म-खाद्य-प्रसंस्करण-एककानां स्थापना, पञ्चविंशतिः फसलानां जी-आई-टैग्-प्राप्तिः च लक्ष्यीकृता।

वर्षम् 2026 — कृषि-वर्षम्मुख्यमन्त्रिणा डॉ मोहन-यादवेन वर्षं 2026 “कृषि-वर्ष” इति घोषितम्। अस्याः अन्तर्गतं उद्यानिकी-प्रोत्साहनात्, खाद्य-प्रसंस्करणेन मूल्यवर्धनात्, रोजगार-सृजनाद्भिश्च कृषकाणाम् आयवृद्धिः सुनिश्चिती-भविष्यति।

सामाजिक-न्याय-दिव्याङ्ग-कल्याण-क्षेत्रयोः अभिनव-प्रयासाःमन्त्री-कुशवाहेन उक्तं यत् गत-द्विवर्षेषु सामाजिक-शारीरक-दुर्बल-वर्गान् विकासस्य मुख्यधारया संयोजयितुं नान्याः अभिनवाः प्रभावी च पहलाः कृताः। दिव्याङ्गजनानां क्षमतासु नूतना पहचानं दातुं विभागः निरन्तरं कर्म करोति।

वर्तमानकाले 6 लक्ष 97 सहस्र-दिव्याङ्गजनानां प्रति-मासं 41.87 कोटि-रूप्यक-राशेः पेन्शन-वितरणं क्रियते। 9 लक्ष 89 सहस्राधिक-दिव्याङ्गजनानां यूडीआईडी-कार्डाः दत्ताः, येन ते विविधानां योजनानां प्रत्यक्षलाभं प्राप्नुवन्ति।

एते सामाजिक-न्याय-दिव्याङ्ग-सशक्तीकरण-कृषि–उद्यानिकी-क्षेत्रेषु कृताः प्रयासाः प्रदेशं “समावेशी-आत्मनिर्भर-समृद्ध-मध्यप्रदेश @2047” दिशि शीघ्रं नयन्ति।

शिक्षा-तांत्रिक-रोजगार-केन्द्रित-प्रयत्नाःदिव्याङ्ग-विद्यार्थिनां कृते 17 जनपदेषु विशेष-विद्यालयानां कक्षात्रयं स्मार्ट्-क्लास्-रूपेण विकसितम्। श्रवण-बाधित-दिव्याङ्गानां संप्रेषण-दुष्करत्व-निवारणाय क्यूआर्-कोड्-आधारित-लाइव्-इण्टरप्रेटर्-सेवा प्रारब्धा। अद्यावधि 34,649 दिव्याङ्गेभ्यः 59 सहस्राधिक-सहायक-उपकरणानि प्रदत्तानि। 2,589 दिव्याङ्गजनाः शासकीय-सेवायां नियोजिताः।

निजी-क्षेत्रे रोजगार-सृजनम्केन्द्र-मान्य-स्थायि-संस्था “Atypical Advantage” इत्यनेन 2 डिसेम्बर् 2025 तिथौ एमओयू कृतः। अस्य माध्यमेन दिव्याङ्गजनानां योग्यता-अनुसारं निजी-क्षेत्रे रोजगार-प्रदर्शनं क्रियते; अद्यापि संस्थया पञ्च-दिव्याङ्गजनानां नियोजनं कृतम्।

क्रीडा-विवाह-प्रोत्साहनम् विशेष-सिद्धयश्चदिव्याङ्ग-विवाह-प्रोत्साहन-योजनान्तर्गतं 958 दम्पत्योः लाभः दत्तः। क्रीडासु उत्कृष्ट-प्रदर्शन-कर्तृभ्यः दिव्याङ्ग-क्रीडकाभ्यः अपि प्रोत्साहनं दत्तम्—तैराकी-स्पर्धासु विशिष्ट-सिद्धये सत्येन्द्र-लोहिया, रामबरन-पाल, सद्दाम्-खान् एतेभ्यः पञ्च-पञ्च-लक्ष-रूप्यक-प्रोत्साहन-राशिः दत्ता।

वृद्धजन-सम्मानः — सुरक्षितं मान्यं च जीवनम्प्रदेशे 81 वृद्धाश्रमाः सञ्चाल्यन्ते, येषां संचालनं राज्य-केन्द्र-जनसहकारेण क्रियते। प्रति-हितग्राहिणः 2200 रूप्यक-प्रति-मासं भरण-पोषण-सहाय्यं च अन्य-व्ययानाम् वहनं क्रियते। राजधानी-भोपाल-नगरे आधुनिक-सुविधा-युक्तः “Paid Old Age Home” अपि सेवा-भारती-मध्यभारत-प्रान्तेन सञ्चाल्यते।

सामाजिक-सुरक्षा-पेन्शनाः — शत-प्रतिशत् ई-केवाईसीविभिन्न-सामाजिक-सुरक्षा-पेन्शन-योजनानाम् अन्तर्गतं 54 लक्षाधिक-हितग्रहीणां शत-प्रतिशत् ई-केवाईसी सम्पन्नम्। प्रति-मासं 325 कोट्यधिक-रूप्यक-राशिः सिङ्गल्-क्लिक्-माध्यमेन प्रत्यक्षं खातेषु हस्तान्तर्यते।

नशामुक्त-भारत-अभियानम्“विकसित-भारत-स्य मन्त्रः—भारतं भवतु नशेः मुक्तम्” इति अभियानम् प्रदेशे प्रभावशाली-रूपेण सञ्चालयति। विभिन्न-सामाजिक-धार्मिक-संस्थाभिः सह जन-जागरूकता-अभियानाः क्रियन्ते; अस्यै कृते 12 सहस्र-मास्टर्-वॉलण्टियर्स् प्रशिक्षिताः।

मुख्यमन्त्री-कन्या-विवाह/निकाह-सहाय्य-योजनागत-द्विवर्षेषु अस्याः योजनायाः अन्तर्गतं 1 लक्ष 52 सहस्र-हितग्रहीभ्यः 838.44 कोटि-रूप्यक-राशेः सहाय्यं प्रदत्तम्। पात्रता-आयोजन-प्रक्रिययोः सरलीकरणेन अधिकाधिक-आवश्यक-परिवाराः लाभं प्राप्नुवन्ति।

हिन्दुस्थान समाचार