महाकुम्भस्य भव्य-आयोजने आगताः 66 कोट्यधिकाः पर्यटकाः, 137 कोट्यधिकानां पर्यटकानाम् आगमनेन उत्तरप्रदेशः देशे प्रथमः अभवत् —काशी अयोध्या प्रयागराजश्च देशे प्रियतम-पर्यटन-गन्तव्यस्थानानि अभवन्, उत्तरप्रदेशे धार्मिक-सांस्कृतिक-पर्यटनस्य वृद्धिरीरिता

लखनऊ, 29 दिसंबरमासः (हि.स.)। उत्तरप्रदेशपर्यटनविभागेन वर्षे 2025 अभूतपूर्वाः सफलताः प्रापिताः। मुख्यमन्त्रिणः दृष्टिकोनस्य अनुसारं धार्मिक-सांस्कृतिक-ऐतिहासिकस्थलानां नवीकरणेन पर्यटनसुविधानां विकासेन च देशीयपर्यटनविषये उत्तरप्रदेशः राष्ट्रे प्रथमं स्थानं, विदेशीपर्यटनविषये च चतुर्थं स्थानं प्राप्तवान्। केन्द्रीयपर्यटनमन्त्रालयस्य आंकानुसारं वर्षे 2025 प्रदेशे 137 कोट्यधिकाः देशीयपर्यटकाः आगतवन्तः, 3.66 लक्षाधिकाः विदेशीपर्यटकाः अपि प्रदेशस्य यात्रां कृतवन्तः।

उत्तरप्रदेशे पर्यटकसंख्यावृद्धेः मुख्यकारणं प्रयागराजे आयोजितं महाकुम्भ 2025 इति आसीत्, यत्र योगीसरकारस्य दाव्यानुसारं 66 कोट्यधिकाः श्रद्धालवः उपस्थिताः। तदन्यः अयोध्या वाराणसी मथुरा वृन्दावन श्रावस्ती इत्यादयः स्थलाः अधुना देशस्य प्रमुखपर्यटनकेन्द्राणि अभवन्। मुख्यमन्त्रिणः योगिनः आदित्यनाथस्य दृष्टिकोनस्य अनुसारं प्रदेशे धार्मिक-सांस्कृतिक-पर्यटनस्य नूतनाः संभावनाः विकसिताः सन्ति। पर्यटन तथा कला-संस्कृति-विभागाभ्यां दीपोत्सव-रंगोत्सव-देवदीपावली-माघमेला इत्यादयः आयोजनानि समये समये कृतानि, येषु देश-विदेशाभ्यां आगताः पर्यटकाः प्रमुखम् आकर्षणम् अलभन्त।

पर्यटनविभागेन उत्तरप्रदेशे 1283.33 कोटिरूप्यक-मूल्यकानां परियोजनानां संचालनं क्रियते। उत्तरप्रदेशः प्राचीनकालेभ्य एव भारतीयसंस्कृतेः इतिहासस्य च प्रमुखकेन्द्रम् आसीत्। वर्षे 2017 पूर्वं याः पर्यटनस्थलाः उपेक्षिता आसन्, योगी-शासनकाले तानि न केवलं पुनर्जीवितानि, अपि तु परिवहन-आतिथेयता-संपर्कव्यवस्था च सुदृढीक्रियन्ते। विमानतल-रेल-बस्सेवाभिः होटल-होमस्टे-सुविधानां च विस्तारात् विदेशीपर्यटकसंख्यायां उल्लेखनीया वृद्धि अभवत्। पर्यटनविभागेन अस्मिन् वर्षे 1283.33 कोटिरूप्यक-मूल्यकाः महत्वाकाङ्क्षापरियोजनाः आरब्धाः — वाराणस्याः घाटानां सौन्दर्यीकरणम्, एकीकृत-सर्किट्-हाउस् कन्वेन्शन्-केन्द्रस्य निर्माणम्, चित्रकूटे कालिंजर-एकीकृतमार्गः, रामवनगमन-मार्गे पर्यटकसुविधाकेन्द्रविकासः च। मुरादाबादस्य भगवानपुर-देवालयः, शाहजहाँपुरस्य अजीताश्रम-योगकुञ्जः, वाल्मीकिनगरे लवकुश-कुटी, त्रेतायुगे भूमिकुटी, भरतकोठी, सीतारसोई, कौसल्या-स्थलम् इत्यादीनां जीर्णोद्धारः शीघ्ररूपेण प्रवर्तमानः। एतस्मिन् क्रमणि 7 कोटिरूप्यक-व्ययेन नूतनाः पञ्च परियोजनाः अपि आरब्धाः। मुख्यमन्त्री-पर्यटन-विकास-सहभागिता-योजनान्तर्गते अस्मिन् वर्षे द्वे परियोजने अनुमोदिते, चत्वारि अन्यानि शीघ्रं स्वीकृतिं प्राप्स्यन्ति।

महाकुम्भ 2025 अयोध्यायाः दीपोत्सवेन सह बहवः भव्याः आयोजनाः कृता। पर्यटनसंस्कृति-विभागाभ्यां अन्यैः विभागैः सह मिलित्वा बहवः सांस्कृतिककार्यक्रमाः आयोजिताः, येन पर्यटनस्य नूतनशिखरं प्राप्तम्। तेषु सर्वेषु श्रेष्ठम् आसीत् प्रयागराजे महाकुम्भ 2025। दिव्य-भव्य-आयोजने देश-विदेशाभ्यः रेकॉर्ड्-संख्यायुक्ताः पर्यटकाः आगतवन्तः। अयोध्यायाः भव्यदीपोत्सवस्य आयोजनकाले दीपप्रज्वलनस्य नवीनं गिनीजबुककीर्तिमाने अपि कृतम्। वाराणस्याः रामलीलायां विश्वस्य महान् रामफलकम् अपि गिनीज्-बुके निबद्धम्। गङ्गाघाटेषु रामकथा, कथक-नृत्यम्, त्रि-डी-होलोग्राम् प्रोजेक्शन-म्यापिङ् च वातावरणं रमणीयम् अकार्षयन्। होलीपर्वकाले ब्रजक्षेत्रस्य रंगोत्सवः, रामनगरस्य चिल्का-होली, काशी-होली, मथुरा-लठमार-होली इत्यादयः पर्यटकान् मोहितवन्तः। वर्षे 2025 घाघर-महोत्सवः, ब्रह्मा-महोत्सवः, मकरसंक्रान्ति-महोत्सवः, दूधी-मेला, गाजिपुर-महोत्सवः, वाराणसी-महोत्सवः, चित्रकूटस्य लालगढ़-मेला इत्यादिभिः पर्यटकसंख्या-राजस्व-स्थानीय-रोजगाराणि च वर्धितानि।

यूपी-टूरिज्म्-पटले 37,688.58 कोटिरूप्यक-मूल्यकाः निवेशप्रस्तावाः प्राप्ताः। मुख्यमन्त्रिणः योगिनः आदित्यनाथस्य मार्गदर्शने निर्मिता उत्तरप्रदेश-पर्यटन-नीति 2022 प्रदेशे पर्यटनस्य बहुमुख-विकासं सुनिश्चितवती। अस्याः अन्तर्गते पोर्टले 1757 पर्यटन-इकाइयाः पञ्जीकृताः, 37,688.58 कोटिरूप्यक-मूल्यकाः निवेशप्रस्तावाश्च लब्धाः। विभागेन यूपी-पर्यटनस्य प्रचारार्थं ज्यूरिख्-ट्रेवल्-मार्ट्, ग्लोबल्-ट्रेवल्-मार्केट् 2025, पेरिस्-फैशन-वीक्, जीटीएसी टोक्यो-सिड्नी, आईटीबी एशिया, फिटूर् 2025 इत्यादिषु अन्ताराष्ट्रिय-मञ्चेषु सहभागिता कृताः। राष्ट्रियस्तरे अपि आईटीबी-इण्डिया, जीटीए-पटना-लखनऊ-मुम्बई-चेन्नै-दिल्ली, एक्स्पो-जयपुर इत्यादिषु भागग्रहणेन प्रचारवृद्धिः अभवत्।

युवसशक्तीकरणपरं विशेषम् अवधानम् दत्तम्। पर्यटन-विभागेन सीएम-टूरिज्म्-फेलोशिप्-प्रोग्राम् सञ्चालितः, यस्य अन्तर्गते युवेभ्यः प्रशिक्षणं प्रदत्तम्। सर्वेषु 75 जनपदेभ्यः युवा-पर्यटन-दलानि निर्मितानि, ये पर्यटकेभ्यः सेवाः ददति सांस्कृतिकसंरक्षणे जागरूकतां च प्रसारयन्ति। भारतसरकारसह 17 ट्रेवल्-टूरिज्मपाठ्यक्रमाः अपि सञ्चाल्यन्ते, येभ्यः प्रदेशस्य युवा मार्गदर्शक-एयरहोस्टेस्-क्रू-कैबिन्-होटल्-क्षेत्रेषु जीविकां प्रप्नुवन्ति। 46 कोटिरूप्यक-व्ययेन शाहजहाँपुरे कन्वेन्शन्-एण्ड्-एग्ज़िबिशन्-सेन्टर्-फेज् 2 प्रायः सम्पन्नः। युवा-ट्रेवल्-मार्ट्-अन्तर्गते अयोध्या-बरेली-चन्दौली-शाहजहाँपुर-वाराणसी-फर्रूखाबाद-प्रयागराज-लखनऊ इत्यादिषु प्रमुखस्थलेषु युवा-दलेभ्यः पर्यटकेभ्यः सहायता प्रदत्ता। जागरूकताप्रसारार्थं विद्यालय-प्रश्नोत्तरी-छायाचित्रस्पर्धाः अपि आयोजिताः। विश्वपर्यटनदिने लखनऊ-नगरे 11 विद्यालयानां छात्रेभ्यः प्रमुख-पर्यटनस्थल-दर्शनं कृतम्।

मुख्यमन्त्रिणः प्रयत्नैः उत्तरप्रदेशे पर्यटनस्य नूतनाः आयामाः विकसिताः। प्रवक्त्रा उक्तं यत् केन्द्रसर्वकारस्य ‘स्वदेश-दर्शन-योजना 2.0’ अन्तर्गते प्रयागराजे आजाद-पार्क्, नॉलेज्-हब्, श्रावस्त्यां बौद्ध-संग्रहालयः च विकसितः। वित्तमन्त्रालयस्य ‘म्यूजियम्-एण्ड्-हेरिटेज्-क्लस्टर् फेज् 1’ अन्तर्गते कानपुरे 1857 स्वतंत्रतासङ्ग्रामस्थलाः, सुलतानपुर-फर्रूखाबादयोः नवाबगंज-देवालयः, चित्रकूटे माँ कामाक्षी-देवी-देवालयः च विकसिताः। हरदोये 268 लक्ष-रूप्यक-मूल्यका एकीकृत-परियोजना पूर्णता-प्राप्तौ अस्ति। मुख्यमन्त्रिणः दृष्टिकोनस्य अनुसारं गृह-निवास-योजनया स्वरोजगारः वर्धितः, ग्रामीण-पर्यटनेन लोकगीत-संगीत-भोजन-परम्पराणां च प्रचारः जातः। अवदत् च यत् योगी-सरकारस्य प्रयासैः उत्तरप्रदेशः अब पर्यटनस्य वैश्विककेन्द्ररूपेण उद्भवति, अस्य धार्मिक-सांस्कृतिक-ऐतिहासिकस्थलानां कायाकल्पः विश्वपर्यटकानां प्रमुखमाकर्षणम् अभवत्। एषः केवलं आर्थिकवृद्धिं न करोत्, अपितु सांस्कृतिक-निक्षेपस्य संरक्षणम् अपि करोतीति।

हिन्दुस्थान समाचार