Enter your Email Address to subscribe to our newsletters
— काशी-तमिलसंगमम् ४.० : शैक्षणिक-अध्ययने काश्याः तमिलनाडु-च आध्यात्मिक-दर्शनपरम्पराणां विषये विचारविमर्शः
वाराणसी, 05 दिसम्बरमसः (हि.स.)। काशी-तमिल-संगमम् ४.० इत्यस्य अन्तर्गतं शुक्रवारं दिनं काशी-हिन्दू-विश्वविद्यालये (बीएचयू) “काशी-तमिलनाडु-योः आध्यात्मिक-दार्शनिक-परम्पराः” इति विषयकं ज्ञानवर्धकं शैक्षणिकं सत्रं आयोजितम्। अस्मिन् कार्यक्रमे तमिलनाडोः विविधान् शिक्षण-संस्थानेभ्यः आगतः प्रायः द्विशताधिकः शिक्षकराशिः उत्साहेन सहभागितां कृतवान्। शैक्षणिक-सत्रस्य शुभारम्भः बीएचयू-शिक्षा-संकायस्य अधिष्ठाता प्रो. अञ्जली-वाजपेय्यैः कृतः। रणवीर-संस्कृत-विद्यालयस्य विद्यार्थिभिः पारम्परिकं मंगलाचरणं कृतम्, शिक्षा-संकायस्य छात्र-समूहः बीएचयू-कुलगीतं गातः।
कार्यक्रमे मुख्य-अतिथिरूपेण उपस्थितः पद्मश्री-पण्डित-राजेश्वर-आचार्यः काश्याः वास्तुकलां, दर्शनम्, अध्यात्मान्, लोक-परम्पराश्च उल्लिख्य अवदत्। तेऽब्रुवन्— “राम-कृष्णयोः जन्मदिनं मन्यते, न तु शिवस्य; कारणं जनाः प्रायेण आकर्षणमेव सौन्दर्यं मन्यन्ते। प्रेमस्य प्रतीकः रामसेतु स्नेहस्य अनन्तं चिह्नं अस्ति। काशी अहंकारं न स्वीकुरुते; अत्र कश्चन न कदापि लघु भवति।” तमिल-परम्पराः अपि ते सूचयित्वा अवदन्— “दक्षिणदिशा अस्माकं सर्वेषां प्रश्नानां समाधानं ददाति। काश्याम् आगतः पुनः कदापि परो न भवति।” आईआईटी-बीएचयूप्रोफेसरः राकेशकुमारमिश्रः अवदत्— “काशीतमिलसंगमम् उभयोः प्रदेशयोः निरन्तरं समृद्धिं जनयति। नूतना भाषा, नूतना मैत्री, नूतना बोधशक्ति—एव एतस्य उपक्रमस्य सारः।” ते प्रधानमन्त्रिणः नरेन्द्र- मोदी-वचनं उद्धृत्य अवदन् यत् संगमम् एकं भारतं, श्रेष्ठं भारतं च दृढतरं कृतवान्।
योगी-रामसूरतकुमार-आश्रमात् आगता विशिष्ट-अतिथिः अनहीता-सिधवा १९५९ तमे वर्षे तमिलनाडु–उत्तरभारतानां मध्ये स्थापितस्य आध्यात्मिक-सेतुस्य उल्लेखं कृत्वा अवदत्— “भारतम् महापुरुषाणां क्रीडा-भूमिः, ऋषीणां भूमिश्च।” सा योगस्य आध्यात्मिक-साधनायाः च आधुनिक-जीवने मार्गदर्शक-स्वरूपं महत्त्वं प्रकाशयामास।
कार्यक्रमे बीएचयू-कुलपतिः प्रो. अजित-कुमार-चतुर्वेदी उभयोः संस्कृतीनाम् समानतानां निरूपणं कृत्वा अवदत्— “लोके कश्चन द्वौ जनौ समानाौ न भवतः, युगपद् जन्मिनौ अपि न; एवं संस्कृतयः अपि समाना न भवितुम् अर्हन्ति। समस्या 'समानता' इति न, अपि तु 'एकत्वोत्सवस्य'—याः ओवरलैपिंग-समानताः अस्माकं सहस्राब्दी-पुरातनं सम्बन्धं प्रमाणयन्ति।” ते महाकवेः सुब्रमण्य-भारतेः विचारान् उद्धृत्य प्रधानमन्त्रिणः विकसितभारत २०४७- परियोजनां तथा राष्ट्रियशिक्षानीतिं २०२० च भारतीयज्ञानपरम्परया सम्बध्य अवदन् यत् व्यापकां भारतीय-परिचितिं दृढीकरणीयम्। कुलपतिना एषा अपि घोषणा कृता यत् बीएचयू-विद्यालयस्य त्रिशतं छात्राणि तमिलनाडोः शैक्षणिक-सांस्कृतिक-यात्रायाः कृते प्रेष्यन्ते, येन युवापीढ्यां राष्ट्रीयैक्यं अन्तःसांस्कृतिक-बोधशक्तिश्च संवर्धिता भविष्यति। पश्चात् शिक्षा-संकायस्य उपलब्धिषु आधारितं डॉक्युमेन्टरी अपि प्रदर्शिता। ततः आयोजिते सम्मान-समारोहे सर्वेभ्यः विशिष्ट-अतिथिभ्यः स्मृति-चिह्नानि पुष्पगुच्छाश्च प्रदानानि।
तमिल-दलस्य विद्यालय-भ्रमणम्
बीएचयू-स्थे शैक्षणिक-सत्रे सम्पन्ने तमिलनाडोः आगतः शिक्षक-समूहः कमच्छा-प्रदेशे स्थितं सेंट्रल्-हिन्दू-बॉयज्-स्कूलं रणवीर-संस्कृत-विद्यालयं च प्राप्तवान्। अत्र विद्यालयपरिसरे विद्यमाने प्राचीन-मन्दिरे दलस्य सदस्यैः दर्शन-पूजनं कृतम्। ततः विद्यार्थिभिः नृत्य-संगीत-सहितं रंगारङ्ग-कार्यक्रमः प्रस्तुतः। प्राचार्यः आनंदकुमारजैनः विद्यालयस्य ऐतिहासिक-विरासतिं अवगमयामास।
---------------
हिन्दुस्थान समाचार / अंशु गुप्ता