Enter your Email Address to subscribe to our newsletters
वर्षस्य अन्तिम-मासस्य सप्तमः दिवसः इतिहासे त्रिभिः महत्वपूर्णैः प्रसङ्गैः सह अंकितः अस्ति। एतेषु द्वे विश्वं कम्पयितवन्तौ युद्धसम्बद्धौ घटनौ स्तः, तृतीया तु घटना विज्ञान-जगत् विषये भारतस्य महत् योगदानम् उज्ज्वलयति।
१९४१ : जापानस्य पर्ल् हार्बर् आक्रमणम्
१९४१ तमे वर्षे ७ दिसम्बरि जापान-राष्ट्रेण अमेरिका-देशस्य हवाई-स्थिते नौसैनिक-आधारे पर्ल् हार्बर् इति प्रसिद्धे सहसा आक्रमणं कृतम्। अस्मिन् विनाशकारी आक्रमणे अमेरिकायाः नौसेनायाः भारीं हानिं अभवत्। जापानीय-विमानैः षट् युद्ध-नौकाः, ११२ नौकाः, १६४ युद्ध-विमानानि च नष्टानि। अस्मिन् आक्रमणे २४००ाधिकाः सैनिकाः निधनं प्राप्ताः। एतत् आक्रमणम् एव कारणं यत् अमेरिका प्रत्यक्षरूपेण द्वितीय-विश्वयुद्धे सम्मिलितः।
२००१ : तालिबान-समूहेन कंधार-गढस्य परित्यागः
७ दिसम्बरः इतिहासे तस्मिन् दिनेऽपि अंकितः यदा २००१ तमे वर्षे अफगानस्थान-देशे तालिबान-समूहस्य पकड़ः दुर्बला अभवत्। अफगानस्थाने अन्तरिम-सर्वकारस्य प्रमुखेन हामिद् करजै-नाम्ना तथा तालिबान-नेतृत्वेन सह कृतस्य समझौतेन परिणामस्वरूपं तालिबानेन कंधार-गढः परित्यक्तः। अयं निर्णयः ६१-दिनपर्यन्तं प्रवृत्तायाः युद्धस्य अन्तस्य आरम्भः सिद्धः तथा नव-राजनीतिक-प्रक्रियायाः मार्गं प्रशस्तवान्।
१८८८ : भारतस्य महान् वैज्ञानिकः सी. वी. रमनः जन्म
अस्य तिथेः विज्ञान-जगति विशेषः महत्त्वम् अस्ति। ७ नवम्बरि १८८८ तमवर्षे तमिलनाडु-प्रदेशस्य तिरुचिरापल्ली-स्थाने सर् चन्द्रशेखर वेंकटरमनस्य (सी. वी. रमनस्य) जन्म अभवत्। रमनः प्रथमः एशियाई-विज्ञानिमा अस्मिन् क्षेत्रे नोबेल्-पुरस्कारं प्राप्तवान्। प्रकाशस्य परावर्तनं प्रति कृतस्य तस्य महत्त्वपूर्णस्य अनुसन्धानस्य—“रमन-प्रभावस्य”—कारणात् १९३० तमे वर्षे भौतिकी-क्षेत्रे नोबेलपुरस्कारः दत्तः।
सी. वी. रमनेन अद्भुतं शोधकार्यं तस्मिन् काले कृतम्, यदा आधुनिक-उपकरणानां प्रयोगशालानां च अभावः आसीत्। कठिन-परिस्थितिषु अपि तस्य विज्ञान-निष्ठा तं विश्व-मञ्चे गौरवं प्राप्तुं समर्थम् अकुरुत्।
एताः त्रयः ऐतिहासिक-घटनाः—युद्धं, राजनीति, विज्ञानम्—इतिहासे दीर्घकालिकं निर्णायकं च प्रभावं विरचयन्ति।
महत्वपूर्ण-घटनाचक्रः
१८२५ – भाप-चालितः प्रथमः नौकायानः ‘इण्टरप्राइज्’ कलकत्तां प्राप्तम्।
१८५६ – देशे प्रथमवारम् अधिकृतरूपेण ‘हिन्दू-विधवा’-विवाहः सम्पन्नः।
१९४१ – जापानीय-विमानैः पर्ल् हार्बर्-आधारे आक्रमणम्, २०४३ जनाः मरणम्।
१९४४ – जनरल् रादेस्कु-नाम्ना रोमानियायां नूतन-सर्वकारः स्थापितः।
१९८३ – माद्रिद्-विमानतले द्वयोः जेट्-विमानयोः टक्करः, ९३ जनानां मृत्यु।
१९८८ – आर्मेनियायां ६.९ तीव्रतायुक्तेन भूम्पेन २५ सहस्राणि जनाः मृताः।
१९७० – पश्चिम-जर्मनी-पोलैण्डयोः सम्बन्धाः सामान्याः अभवन्।
१९७२ – अमेरिका अपोलो–१७ नामकं चन्द्र-अभियानं प्रक्षिप्तवान्।
१९९५ – दक्षिण-एशिया वरीयता-व्यापार-समझौता (साप्टा) प्रभावी अभवत्।
१९९५ – भारतेन संचार-उपग्रहः INSAT–2C प्रक्षिप्तः।
१९९६ – नासायाः ‘मार्स् ग्लोबल् सर्वेयर्’ इति यानं मंगल-ग्रहस्य अध्ययनाय प्रेषितम्।
१९९८ – ७७-वर्षीयः अमेरिकीयः सेनाटर् जॉन् ग्लेनः अन्तरिक्ष-यात्रां सफलतया समाप्तवान्।
२००१ – कंधारे तालिबानस्य शस्त्रन्यासः, विक्रमसिंघे श्रीलङ्कायाः नूतनः प्रधानमन्त्रः।
२००२ – तुर्क्यादेशस्य आजरा अनिन् ‘Miss World 2002’।
२००२ – कश्मीर-प्रदेशे हिंसायां १४ जनाः निहताः।
२००३ – रमनसिंहः छत्तीसगढ़-राज्यस्य मुख्यमन्त्री पदे आसीनः।
२००३ – जॉर्ज् बुशेन गर्भपात-प्रतिबन्धक-विधेयकं हस्ताक्षरितम्।
२००४ – हामिद् करजै अफगानस्थानस्य प्रथमः निर्वाचितः राष्ट्रपतिः अभवत्।
२००७ – युरोपस्य ‘कोलम्बस-प्रयोगशाला’ ISS प्रति प्रेषणं स्थगितम्।
२००८ – हरियाणायाः मुख्यमन्त्री भूपेन्द्रसिंहे चन्द्रमोहनं पदात् बर्खास्तवन्तः।
२००८ – भारतीय-गोल्फर् जीवः मिल्खासिंहः जापान्-टूर्-खिताबं प्राप्तः।
२००९ – कोपेनहेगने जलवायु-शिखर-सम्मेलनम् आरब्धम्।
२०२० – जर्मनी–देशे एका दिने सर्वाधिक २३,३०० कोरोना-रोगिणः।
२०२१ – इराकस्य प्रधानमन्त्रिणः मुस्तफा अल्–कदीमी ड्रोन्-हमलात् बाल–बालः रक्षितः।
२०२३ – ब्रिटेन्-राज्ये महाराज्ञः चार्ल्स्–तृतीयः राष्ट्राध्यक्षरूपेण प्रथमं संसदं सम्बोधितवान्।
जन्मानि
१८५८ – बिपिनचन्द्रपालः, महान् स्वतंत्रता-संग्राम-नायकः।
१८६७ – मैरी क्युरी—प्रथम-स्त्री, द्विवारं नोबेल्-पुरस्कारप्राप्ता, रसायन–भौतिकी-द्वये योगदानम्।
१८७९ – जतीन्द्रनाथमुखर्जी, भारतीयः क्रान्तिकारी।
१८८७ – गोविन्दसिंह राठौडः, भारतस्य जाबांज् सैनिकः।
१८८८ – सी. वी. रमनः, विख्यातः भौतिकशास्त्रज्ञः, नोबेल्-पुरस्कार-लाभी।
१८८९ – राधाकमल मुखर्जी, समाजशास्त्र-विद्वान्।
१९२४ – मारियो सोरेस्, पुर्तगालस्य पूर्व-राष्ट्रपतिः।
१९५४ – अर्जुनराममेघवालः, भारतीयः राजनेता।
निधनम्
१७८२ – हैदर अली, मैसूर-शासकः, वीरः सेनानी।
१८६२ – बहादुरशाह जफरः, अन्तिमः मुगल्-सम्राट्, रंगून्-निर्वासितः।
१९७७ – दीप नारायण सिंहः, बिहारस्य पूर्व-मुख्यमन्त्री।
२००३ – बेगम आबिदा अहमद्, राष्ट्रपति फखरुद्दीन अली अहमदस्य पत्नी।
२०१६ – चो रामस्वामी, अभिनेता, व्यंग्यकारः, नाटककारः, निर्देशकः।
२०१९ – स्वयंप्रकाशः, प्रख्यातः हिन्दी-लेखकः।
विशेष-दिवसः
सशस्त्र-सेना-ध्वज-दिवसः
यदि इच्छसि, अहम् एतत् संक्षेपे, श्लोक-रूपेण, शैक्षिक-निबन्ध-रूपेण वा अपि प्रस्तुतुं शक्नोमि।
------------------
हिन्दुस्थान समाचार / अंशु गुप्ता