Enter your Email Address to subscribe to our newsletters
लखनऊनगरम्, 9 दिसंबरमासः (हि.स.)। संसदि निर्वाचन-परिष्कारं प्रति चर्चाः प्रवर्तन्ते। एतस्मिन् विषये बहुजन-समाज-पक्षस्य राष्ट्रीय-अध्यक्षता पूर्व-मुख्यमंत्री च मायावत्या स्व-प्रतिक्रिया प्रदत्ता। सा उक्तवती यत् निर्वाचन-प्रक्रियायां अन्यान्परिष्कारैः सह त्रयः विशेष-परिष्काराः अत्यावश्यकाः सन्ति।
मायावत्या मंगलवासरे सोशल-मीडिया ‘एक्स्’ इत्यत्र लिखितं यत्— मतदाता-सूचीयाः विशेष-गहन-पुनरीक्षणम् (एस्.आइ.आर्.) विषये भारत-विस्तीर्णे प्रवर्तमाना या प्रक्रिया अस्ति, तस्याः प्रति बसपा विरोधं न करोति। किन्तु बसपायाः मतं यत् मतदाता-सूच्यां नाम-निबन्धनस्य या प्रक्रिया निर्दिष्टा, तस्याः समय-सीमा अति-अल्पा। अस्य कारणेन बी.एल्.ओ.-नामकानां कर्मकर्तॄणां उपरि अत्यधिक-दबावः वर्तते। कार्य-भार-क्लेशात् कतिपये बीएलओ-जनाः अपि प्राणान् त्यक्तवन्तः। यत्र कोटिशः मतदाता: सन्ति तत्र बीएलओ-कर्मकर्तारः युक्तं समयं अवश्यम् अवाप्नुयुः—विशेषतः तस्मिन् प्रदेशे यत्र शीघ्रमेव कश्चन निर्वाचनः न भविष्यति।
उत्तर-प्रदेशे १५.४० कोट्यधिकाः मतदाताः सन्ति। यदि तत्र एस्.आइ.आर्.कार्यं शीघ्रतया समाप्तुं प्रयत्नो भविष्यति तर्हि फलस्वरूपं अनेके वैध-मतदातृगणाः—विशेषतः ये दरिद्राः कर्मार्थं अन्यत्र गताः—तेषां नाम मतदाता-सूचिभ्यः वियुक्तानि भविष्यन्ति, ते च मतदानात् वञ्चिताः भविष्यन्ति। यत् सर्वथा अन्याय्यं भविष्यति।
अतः एस्.आइ.आर्.प्रक्रियायाः सम्पन्नत्वे शीघ्रता न कर्तव्या, अपितु युक्तः कालः दातव्यः। वर्तमान-समीक्षाकालं विस्तारितुं युक्तम्। एतेन सह उच्चतम-न्यायालयस्य निर्देशानुसारं निर्वाचन-आयोगेन अपि निर्देशाः दत्ताः—येषां जनानाम् अपराधिक-इतिहासः अस्ति ते स्व-हलफनाम्नि सर्वं विवरणं निर्दिशेयुः तथा स्थानिक-वार्तापत्रेषु अपि प्रकाशयेयुः। येन राजनैतिक-पक्षात् ते प्रत्याशित्वं वहन्ति तेन पक्षेन अपि एषः विवरणः राष्ट्रीय-वार्तापत्रेषु प्रकाश्यते, एषा जिम्मेवारी अपि तस्मै एव देया।
सा उक्तवती यत् प्रायशः दृश्यते—यस्य प्रती आशय-टिकट् प्रदीयते तैः स्व-अपराधिक-इतिहासः पक्षाय न विज्ञाप्यते, अथवा परीक्षण-काले एव पक्षं तस्य विषये ज्ञायते। अतः दायित्वं पक्षस्य स्वस्थले आगच्छति।
अस्य विषये बसपायाः सुझावः—अपराधिक-छविवन्तः प्रत्याशिनः सर्वाः औपचारिकताः स्वयमेव पूरयेयुः, न तु दायित्वं पक्षस्य उपरि स्यात्। यदि पश्चात् ज्ञायते यत् प्रत्याशी स्व-अपराधिक-इतिहासं न्यषेधत् तर्हि सर्व-दायित्वं तस्य एव उपरि आगन्तव्यम्, न तु पक्षस्य।
अतिरिक्ततया बसपायाः अन्यः सुझावः—ईवीएम्-विषये निरन्तरं याः गड़बड़ी-शिकायतः निर्वाचन-काले च ततः परं च आगच्छन्ति, तासां निरसनाय तथा निर्वाचन-प्रक्रियायां जन-विश्वासं बृंहयितुं—ईवीएम्-मतदानस्य स्थाने पुनः बैलेट्-पेपर-मतदान-प्रक्रिया पुनर्स्थापनीया। यदि तत् अद्य न सम्भवति तर्हि न्यूनतमं वीवीपैट्-पेटिकासु पतितानां सर्वेषां पर्चीनां गणना सर्वेषु मतदान-केन्द्रेषु कर्तव्या तथा ईवीएम्-मतैः सह तेषां तुलना कर्तव्या।
अत एव आयोगस्य यत् कारणं प्रदत्तं—अतिवेलं भवति—इति, तत् तर्कतः असम्मतिः। यदि केवलं कतिपय-घण्टानां विलम्बः भवति तर्हि तेन किं भवेत्? यतः यत् मतदान-प्रक्रिया महीनेषु प्रवर्तते तस्मिन् सति पर्ची-गणनया विश्वसनीयता एव वर्धिष्यते, संदेहाः निवारिताः भविष्यन्ति—यत् राष्ट्रहिताय अनिवार्यम्।
------------------
हिन्दुस्थान समाचार / अंशु गुप्ता