जयपुरम्, 10 दिसंबरमासः (हि.स.)। मुख्यमन्त्रिभजनलाल-शर्मणा उक्तम् यत् राजस्थानराज्ये स्वास्थ्य-संपन्नता एवं कल्याणस्य क्षेत्रे राजधानीरूपेण भविष्यतुं सर्वाः संभावनाः तथा क्षमता विद्यमानास्ति। राज्यस्य निरन्तर प्रयासैः सह प्रवासी राजस्थानीयानां सहयोगः अस्य सपनस्य शीघ्रसिद्धिं साधयितुं शक्नोति। सतत् विकास-लक्ष्य-3 (SDG-3) च वर्षे 2030 पर्यन्तं सार्वभौमिक स्वास्थ्यकवरेज् प्राप्त्यै राजस्थानः शीघ्रं अग्रे गच्छति।

मुख्यमन्त्रिणा उक्तम् यत् सुपर-स्पेशलिटी चिकित्सालयानां स्थापना, मेडिकल-टूरिज्म, प्रौद्योगिकी-स्थानान्तरणं, वन-हेल्थ अनुसन्धान-केंद्राणि, औषधि तथा चिकित्सीय उपकरण-निर्माणं, कृत्रिम-बौद्धिकता (AI) च विविधेषु क्षेत्रेषु निवेशस्य अपाराः संभावनाः राजस्थानराज्ये विद्यमानाः। प्रवासी राजस्थानीयाः एषु क्षेत्रेषु महत्त्वपूर्णं योगदानं दातुं शक्नुवन्ति। मुख्यमन्त्रिणा यस्य उक्तम् यत् प्रदेशे स्वास्थ्यस्य क्षेत्रे निवेशं प्रोत्साहयितुं राज्यसरकारा उत्तमान् नीतिं धत्ते। प्रदेशे निरन्तरं चिक्तिसीय-महाविद्यालयानां विस्तारः क्रियते। विगत द्वौ वर्षयोः सप्त नवीनौ चिक्तिसीयमहाविद्यालयौ प्रारभ्येते, पञ्चदश नवीन चिकित्सालयानां स्थापने कार्यं क्रियते। द्वौ वर्षयोः लगभग 2200 नवांशानि एमबीबीएस, पीजी च सुपर-स्पेशलिटी पाठ्यक्रम-सीट्स वर्धिताः। अत्रैव राजस्थानः ‘वन-हेल्थ्’ दृष्टिकोणं (मानव, पशु तथा पर्यावरण स्वास्थ्य-संयोजन) अन्वेषयति।

मुख्यमन्त्रिणा‘ मुख्यमंत्री आयुष्मान-आरोग्ययोजना’ (MAAY) प्रारभ्य सर्वेषां व्यक्तीनाम् चिकित्साव्ययस्य चिन्ता निर्मूल्य 25 लक्षपर्यन्तं राशिमुक्त उपचारं प्रदत्तम्। एतस्याः योजनायाः अन्तर्गतं 35 लक्षेषु जनानाम् निःशुल्क उपचारः लब्धः। निःशुल्क परीक्षणयोजनायाः माध्यमेन 30 करोड परीक्षणानि कृत्वा 9 करोड रोगिभ्यः लाभः प्रदत्तः। निःशुल्क औषधि-योजनया 10.34 करोड रोगिभ्यः औषधानि प्रदत्तानि। गंभीररोगाणां औषधानि पूर्णतया निःशुल्कं लभ्यन्ते। MAAY वाउचर् योजनया 2.25 लक्ष गर्भिण्यः निःशुल्क सोनोग्राफी प्राप्नुवन्ति। प्रधानमंत्री श्री नरेन्द्रमोदी-सरस्वतिनः प्रयासैः आयुष् प्रणाली 100 देशेषु प्रसारितम्। राजस्थान सरकारापि आयुष् चिकित्सा-प्रणालीनां विकासं कुर्वन्ति। निवेशकानां कृते एषु क्षेत्रेषु नवीनाः अवसराः सृज्यन्ते।

चिकित्सा-मन्त्रिणा गजेन्द्रसिंह-खींवसरेण उक्तम् यत् राजस्थानस्य स्वास्थ्य-मॉडल् सार्वभौमिक-स्वास्थ्यकवरेज् (UHC) प्राप्त्यै आदर्शम् प्रददाति। आगामिनि कालि प्रदेशे विश्वस्तरीय चिकित्सालयानां स्थापना, स्वास्थ्य-विनिर्माण च दृढीकृत्य भविष्यति। एषु कार्येषु निजी क्षेत्रस्य योगदानं अपि महत्वपूर्णम्। राइजिंग-राजस्थान-सम्मेलनं मध्ये निष्पन्ना एमओयू शीघ्रं धरातले उतरन्ति। राज्यसरकारेण ‘Heal in Rajasthan’ नीति मेडिकल टूरिज्म् आकर्षयितुं महत्त्वपूर्णं कदम् अस्ति।

चिकित्सा क्षेत्रे मानवसंसाधनाभावस्य परिहाराय मिशन-मोड् आधारतः 35,000 पदेषु नियुक्तीप्रक्रिया सम्पन्ना। तेषु 27,000 पदेषु नियुक्तयः सिध्यन्ति, 15,000 पदेषु प्रक्रिया प्रचलति। MAAY योजनायाम् प्रतिदिनं 10,000 रोगिभ्यः 10 करोड रूप्यकं उपचारं निःशुल्कं लभ्यते। जयपुरे AIIMS समकक्ष RIMS स्थापना प्रकल्पः आरभ्यते। डिजिटल्-हेल्थ् मॉडल् माध्यमेन स्वास्थ्यसेवायाः पारदर्शिता, शीघ्रता च सुनिश्चिता। प्रवासी राजस्थानियाः प्रदेशस्य स्वास्थ्य-प्रारुपम् दृढीकर्तुं महत्त्वपूर्णं योगदानं दातुं शक्नुवन्ति।

सामाजिक-न्याय एवं अधिकारिता-मन्त्रिणा अविनाश-गहलोतः उक्तः यत् स्वास्थ्यः सामाजिक-न्यायस्य मूलाधारः अस्ति। मुख्यमंत्री श्री भजनलाल-शर्मणा नेतृत्वे राजस्थान निवेशे शीघ्रं विकासं अनुभवति। प्रवासी राजस्थानियाः शिक्षा, स्वास्थ्य, पुनर्वास च सामाजिक-कल्याणे अनुभव-योगदानं दत्वा प्रदेशस्य समग्र-विकासे नवदिशां दास्यन्ति। महिला एवं बालविकासराज्यमंत्री डॉ. मंजू-बाघमार् उक्तवती यत् मातृ एवं शिशु स्वास्थ्यं राज्यसरकारायाः सर्वोच्च प्राथमिकता। एनीमिया नियन्त्रणम्, सुरक्षित मातृत्व, नवजात-पालनम्, किशोरी-पोषणम्, HPV टीकाकरणम् च आंगनबाड़ी सेवायाः आधुनिकीकरणेन राजस्थानस्य स्वास्थ्य-सूचककानां सुधारः अभवत्। प्रवासी राजस्थानियाः महिला-स्वास्थ्य, पोषण, डिजिटल् निरीक्षणं च मानसिक स्वास्थ्य अभियानेषु विशेषज्ञता-योगदानं दत्वा प्रदेशस्य स्वास्थ्य-निर्माणम् दृढीकर्तुं शक्नुवन्ति। सत्रे CII राजस्थान उपाध्यक्ष रजनीश-भंडारी, डॉ. जयवीर-सिंह-राठौड़, डॉ. विपिन-गोयल, संजय-झवर, डॉ. मोहनलाल-स्वर्णकार एवं प्रो. विमल-शर्मा इत्यादयः नवाचार-आधारित स्वास्थ्य-मॉडल्, सतत् विकास लक्ष्येषु प्रवासिनां योगदानम्, महिला-स्वास्थ्य, डिजिटल्-हेल्थ् तथा मेड-टेक् विषये विस्तृतम् विवेचनम् प्रस्तुतवन्तः।

---------------

हिन्दुस्थान समाचार / अंशु गुप्ता