-हिन्दू समाजो निद्रां न त्यजति चेत् पुनः समाप्स्यन्ते मंदिराणि, अतः जागरणीयम्

-केवलं भजनं न सज्जनानां संगतिरपि आवश्यकी

अयोध्या, 31 दिसंबरमासः (हि.स.)।नीचे दिए गए गद्यांश का संस्कृत रूपानुवाद प्रस्तुत है —

रामनगरे अयोध्यायां जगद्गुरुः रामानन्दाचार्यरामदिनेशाचार्य व्यासपीठात् कथां कथयन् उक्तवान् यत् श्रीरामजन्मभूमिमन्दिरप्रतिष्ठाद्वादशी देशस्य आध्यात्मिकसांस्कृतिकस्वातन्त्र्यस्य दिवसः अस्ति। सर्वे रामललायाः चरणयोः नतमस्तकाः सन्ति। अतः अपि अधिकं स्वातन्त्र्यं किम् आवश्यकम्। एतत् यथासुखं न प्राप्तम्, अस्य कृते विवादितभवनं पातितम्, टाटेषु वासोऽपि कर्तव्यः अभवत्। अधुना चेत् सुप्ताः भवेम, पुनः सर्वे मन्दिराः अपह्रियेरन्। अतः जागरणीयम्। अस्य स्थिरीकरणाय, प्रवर्तनाय च वर्तमानपरम्परायाः पीढेः च जनान् जागरूकान् कर्तुं आवश्यकम्।

बालकरामस्य कथा विस्तार्य अवदत् यत् ज्ञानस्य पराकाष्ठां वहन्तौ कागभुशुण्डिः देवाधिदेवः महादेवश्च अयोध्यायाः गलिषु मासान् बहून् पर्यटन्तौ स्थितवन्तौ। तौ बालकरामस्य दर्शनम् इच्छन्तौ आसताम्। सन्तप्रवरः “बन्दौं बालरूप सोई रामु” इति चौपद्या माध्यमेन बालकरामस्य वन्दनां कृत्वा उक्तवान् यत् निर्गुणसगुणयोः भेदः एव केवलं हिमजलयोः भेदवत्। सगुणे बालकरामे हस्तौ पादौ सर्वमस्ति। यदा अधर्मवृद्धिर्भवति तदा भगवान् मानवरूपेण देहं धार्य सज्जनानां पीडां हरति।

जगति नारायणः कुत्र नास्ति, इति पृच्छ्यम्। केवलं भजनमेव कुर्वन्ति चेत् साधुसंगति न भवति तर्हि अहङ्कारः जायते। “यो कुर्वन्नपि भजनं शनैः शनैः, स प्राप्स्यति तं सज्जनं शनैः शनैः” इत्यस्य भावेन गीयमाने गीत मध्ये श्रोत्रिणः हृष्टाः अभवन्। भजने साधुकृपा भगवatkृपा च उभयमपि अवश्यम् अनुसन्धेयं।

असुरप्रवृत्तेः लक्षणानि दर्शयन् अवदत् यत् ये मातरं पितरं देवताः च न मानयन्ति, साधून् सज्जनांश्च स्वसेवायाम् नियोजयितुं यतन्ते, ते मनुष्यदेहेऽपि असुरा एव। यः स्वमनसः मन्थनं कृत्वा भक्तिरूपं नवनीतं प्राप्तवान्, स पुनः सांसारिकबन्धनेषु न बध्यते।

अनेन सह अयोध्यायां रामजन्मात् पूर्वमेव अधिकांशदेवीदेवताः विविधरूपैः आगतानाम् कथां व्याचष्ट, रामजन्मपर्यन्तां कथां च श्रावयामास। ततः सहैव श्रीरामजन्मोत्सवः अपि आचरितः, कॉप्यः चॉकलेट् खिलौनकानि इत्यादीनि वितीर्य प्रक्षिप्तानि च। जगद्गुरोः रामानन्दाचार्यरामदिनेशाचार्यस्य व्यासगद्द्याम् आसीनतायां ट्रस्टी डॉ अनिलमिश्रः धनञ्जयपाठकः टिन्नु नामकः डॉ चन्द्रगोपालपाण्डेयादयः पूजनं कृतवन्तः।

हिन्दुस्थान समाचार