जौनपुरम्,31दिसंबरमासः(हि.स.)। वीरबहादुरसिंहपूर्वाञ्चलविश्वविद्यालयस्य साइबरक्लबसंबद्धः नोडलाधिकारी डॉ दिग्विजयसिंहराठौरः तदीयवचनानुसारं विना जीरो ट्रस्ट मॉडल इत्यस्य अनुपालनं अधुना साइबरजगतः सुरक्षा न शक्यते। ते अवदन् यत् वर्षम् 2026 साइबरसुरक्षायाः दृष्ट्या ऐतिहासिकं तथा च अत्यन्तं चुनौतीपूर्णं भविष्यं भविष्यति। नूतनवर्षे साइबरअपराधिभ्यः प्रभावेन सह युध्दाय सामान्यजनाः मानसिकतया तकनीकगततया च सज्जाःस्युः

डॉ राठौरः अवदत् यत् आभासिकजगति कस्यापि व्यक्तेः कॉलस्य लिङ्क इत्यस्य वा संदेशस्य च सत्यापनं विना विश्वासः कर्तुं महत् भूलिः। यावत् जनाः डिजिटलसंदेशेषु अन्धविश्वासं न त्यजन्ति तावत् साइबरअपराधेभ्यः पूर्णरक्षणं न सम्भवति।

ते अवोचन यत् साइबरअपराधिनः भयम् विश्वासं च इमे द्वौ भावौ अस्त्ररूपेण उपयुज्य जनान् स्वस्य शिकारं कुर्वन्ति। साइबर अरेस्ट इत्यादयः नूतना उपायाḥ तस्य प्रत्यक्षं उदाहरणम्। एतेषां माध्यमेन भयकारणात् जनाः त्वरितं अपराधिनां जाले पतन्ति।

डॉ राठौर कथितवन्तः यत् अद्यतनाः साइबरअपराधिनः कृत्रिमबुद्धिमत्ता इत्यादिषु अतिाधुनिकतन्त्रज्ञानासु उपयुज्य सुलभतया जनानां विश्वासं जयन्ति। वर्षे 2026 एआई नाम्ना तन्त्रज्ञानस्य उपयोगेन ते विशालपातेन साइबरअपराधान् कर्तुं शक्नुवन्ति। ओटीपी याचनं पुरातनरूपं जातम् अद्य तु नूतनेषु उपायेषु मोबाइलं हैक कृत्वा ओटीपी स्वत एव लभ्यते। तस्मात् केवलं सावधानी न अलम् किन्तु तन्त्रज्ञानबोधः नित्यजागरूकताच अत्यावश्यकौ स्तः।

ते अवदन् यत् साइबरअपराधेषु युद्धं न केवलया तन्त्रज्ञानेन न केवलया जागरूकतया अपि तु उभयोः समन्वयेन एव जयितुं शक्यते। समयस्य माग्दा अस्ति यत् सर्वे नागरिकाः प्रथमं सत्यापनं ततः विश्वासम् इति नीतिं स्वीकरोतु।

ते कतिपयानि सावधानिप्रकाराणि अपि निर्दिष्टवन्तः —स्वस्य सोशलमीडिया प्रोफाइलं संरुद्धं धृत्वा। ईमेलस्य गुह्यपदं दृढं कृत्वा काले काले परिवर्तयन्तु। मोबाइलं प्राप्तान् संदेशान् सम्यक् पठन्तु संदिग्धलिङ्केषु कदापि न स्पृशन्तु। केनचित् फोनकृत्वा यद्य ओटीपी याच्यते तर्हि कदापि न ददातु। एपीके नाम्ना सञ्चिकां नाधिगतयन्तु। अज्ञातसङ्ख्याभ्यः प्राप्तां वीडियोकॉल कदापि न स्वीकरोतु। सोशलमाध्यमेषु स्वीयां व्यक्तिगतां सूचना न प्रकाशितयतु। व्हाट्सएपस्य प्रोफाइलचित्रं केवलं अपनेषु एव दर्शयतु। स्वस्य फोनसङ्ख्याम् ईमेलआईडी च सोशलमीडिया खातासु न प्रकाशितयतु। स्वीयाः क्रियाः तत्क्षणमेव सोशलमाध्यमेषु न प्रकाशितयतु। मोबाइलसंगणके च एण्टीवायरससॉफ्टवेयर स्थापयतु। साइबरकैफे संगणकेन क्रेडिटडेबिटकार्डद्वारा भुक्तिं न करोतु। ट्रूकॉलर इत्यादीनि अनुप्रयोगान् स्थापयित्वा आगतकॉलविषये किञ्चित् संरक्षणं लभ्यते। अन्यस्य मोबाइलमध्ये स्वीयां ईमेलआईडी न प्रविशयतु।

हिन्दुस्थान समाचार