कानपुरम्, 12 मार्चमासः(हि.स.)।सामाजिकसौहार्दस्य वर्णानां च उत्सवः होली समीपं गच्छति। जनाः स्वगृहेषु अपि सज्जतां आरब्धवन्तः। विपणः वर्णैः, गुलालैः, सर्वविधैः जलबन्दूकैः च परिपूर्णः अस्ति । जलबन्दूकेषु पुष्पस्य कुठारस्य, महादेवस्य त्रिशूलस्य च इव दृश्यमानानां विशेषतः बालकानां मध्ये महती माङ्गलिका वर्तते। न केवलं एतत्, अस्मिन् समये विशेषः अस्ति यत् पटाखासु पूरिताः वर्णाः विपण्यस्य सौन्दर्यं वर्धयन्ति, यत् प्रज्वलितमात्रेण वर्णानाम् गुलालानां च वर्षणं करिष्यति। एतानि सर्वाणि उत्पादनानि दिल्लीनिर्मितानि उत्पादनानि इति कथ्यन्ते। येन विपण्यां स्वस्य धारणा निर्वाहिता अस्ति। एतदतिरिक्तं ये लघुवर्णं कृत्वा रीलं निर्मान्ति तेषां कृते वर्णकिट् अपि विपण्यां उपलभ्यते । यथा यथा होलीपर्वः समीपं गच्छति तथा तथा जलबन्दूकानां, वर्णानाम् च विपण्यं सर्वत्र चञ्चलं भवति, परन्तु कानपुरस्य विपण्यं किञ्चित् भिन्नम् अस्ति। प्रथमं इतः परितः जिल्लाभ्यः आपूर्तिः बल्करूपेण भवति । द्वितीयं कानपुरं एकमेव नगरं यत्र गंगामेलापर्यन्तं होली-उत्सवः आचर्यते । एतादृशे सति विभिन्नाः प्रकाराः पिचकारीः, वर्णाः, गुलालाः च अद्यकाले विपण्यां जनान् स्वं प्रति आकर्षयन्ति । जनाः अपि सुखेन बहु शॉपिङ्ग् कुर्वन्ति। अस्मिन् समये अधिकांशबालानां कृते पुष्पस्य परशुः, महादेवस्य त्रिशूल इव दृश्यमानानि जलबन्दूकानि रोचन्ते। वयं भवद्भ्यः वदामः यत् मेस्टन्-मार्गः नगरे जलबन्दूकानां, वर्णानाम् च महत् विपण्यम् अस्ति । थोकविक्रेता, विक्रेता च आरिफः बुधवासरे अवदत् यत् अस्मिन् समये अग्निधूमः हस्तधूमः च बारूदस्य पटाखाः बम्बाः च लोकप्रियाः सन्ति। एतेषां प्रचण्डा माङ्गलिका वर्तते, तेषां विक्रयणं ३०० तः ७०० यावत् भवति। यदा एते विस्फोटिताः भवन्ति तदा शुष्कवर्णः गुलालः च जनानां उपरि वर्षयिष्यति ये भिन्नाः दृश्यन्ते। इतरथा पिचकारी विक्रेता रायस् उक्तवान् यत् होली-दिने जनान् वञ्चयति इति वस्तूनाम् आग्रहः अस्ति। अस्मिन् समये जलबन्दूकः अग्निसिलिण्डररूपेण आगतः अस्ति। अग्निसिलिण्डर इव दृश्यते । अस्य सिलिण्डरस्य मूल्यं ५५० तः ८५० रुप्यकाणां मध्ये अस्ति । शुष्कगुलालवर्णेन च पूरितम् अस्ति । तथैव पुष्पस्य परशुं महादेवस्य त्रिशूलं च युक्तानां जलबन्दूकानां महती माङ्गलिका वर्तते। मोदी-योगी-युक्ताः जलबन्दूकाः अपि जनान् प्रलोभयन्ति, होली-उत्सवः वा दीपावली-उत्सवः वा, राजनीति-उत्सवः, प्रधानमन्त्री, मुख्यमन्त्री योगी च विना सः अपूर्णः एव तिष्ठति। अस्मिन् समये अपि मोदीयोगी मुद्रितजलबन्दूकैः युवानः आकृष्टाः भवन्ति। दुकानदार रमेश साहुः अवदत् यत् मोदी-योगी-योः लोकप्रियतां दृष्ट्वा डबलइञ्जिन-सरकारस्य, मोदी-योगी-इत्यस्य च स्टिकर्-युक्तानि जलबन्दूकानि बहुसंख्येन विक्रीयन्ते। नगरे जडीबुटीवर्णानां वर्धिता माङ्गलिका ग्राम्यक्षेत्रेषु अद्यापि रासायनिकवर्णानां माङ्गल्यं वर्तते, परन्तु नगरे जडीबुटीवर्णानां अधिका माङ्गलिका वर्तते इति उक्तवान्। एतेन नगरीयजनाः स्वत्वक् प्रति संवेदनशीलाः अभवन् इति ज्ञायते । अस्मिन् समये हस्तेन आर्द्रवर्णानां प्रयोगात् स्प्रे-वर्णाः अधिकं प्राधान्यं प्राप्नुवन्ति ।

हिन्दुस्थान समाचार / ANSHU GUPTA