शिमला, 17 मार्चमासः (हि.स.)। मुख्यमन्त्री सुखविन्दरसिंह सुखुः अद्य विधानसभायां हिमाचलप्रदेशस्य वित्तीयवर्षस्य २०२५-२६ वार्षिकं बजटं प्रस्तुतं करिष्यति। एतत् तस्य तृतीयं बजटं भविष्यति, यस्मिन् राज्यस्य सर्वेषां वर्गानां पूर्तये प्रयत्नाः भविष्यन्ति। एतत् बजटं करमुक्तं भवेत् किन्तु राज्यस्य राजस्ववर्धनार्थं नूतनानि उपायानि घोषितानि भवेयुः इति विश्वासः अस्ति। गतवर्षे सर्वकारेण ५८ सहस्रकोटिरूप्यकाणां बजटं प्रस्तुतम् आसीत्, अस्मिन् समये तु ६० सहस्रकोटिरूप्यकाणां बजटस्य अनुमानं क्रियते।

ग्रामीण अर्थव्यवस्था, कृषि, उद्यानिकी, सौर ऊर्जा इत्यादीनां क्षेत्राणां प्राथमिकता बजटे प्राप्तुं शक्यते। अस्य वर्षस्य अन्ते पंचायतीराजसंस्थानां निर्वाचनं भवितव्यं वर्तते, यस्य दृष्ट्या सर्वकारः ग्रामीणविकासाय पंचायतानां सशक्तिकरणाय च बहवः महत्त्वपूर्णाः घोषणाः कर्तुं शक्नोति। एतदतिरिक्तं अस्मिन् समये अपि राज्यसर्वकारः पर्यावरणसंरक्षणं केन्द्रे स्थापयित्वा हरितबजटं प्रस्तुतुं शक्नोति। मुख्यमन्त्री सुखुः प्रातः ११ वादने विधानसभायां बजटभाषणस्य आरम्भं करिष्यति।

आर्थिकसंकटस्य मध्यं वित्तीयप्रबन्धनस्य आह्वानम्

राज्यस्य आर्थिकस्थितिः अद्यापि आह्वानपूर्णा एव वर्तते। राज्यसर्वकारः कथयति यत् केन्द्रसर्वकारस्य आर्थिकसहायतायां न्यूनता क्रियते, येन राज्यस्य आर्थिकस्थितिः प्रभाविता अस्ति। सम्प्रति हिमाचलस्य ऋणं प्रायः ९५ सहस्रकोटिरूप्यकाणि अस्ति तथा च अधिकऋणग्रहणे केन्द्रसर्वकारेण प्रतिबन्धाः अपि स्थापिताः सन्ति। एतादृशे सति राज्यसर्वकाराय वित्तव्यवस्थापनं कठिनं जातम्। राज्यस्य आयस्रोताः सीमिताः सन्ति, यस्मात् कारणात् अस्मिन् समये अपि बजट-हानेः सम्भावना वर्तते । मुख्यमन्त्री सुखुबजटे नूतनानि उपायानि घोषयितुं शक्नोति यत् सर्वकारीयव्ययस्य न्यूनतां कर्तुं राज्यस्य आयं वर्धयितुं च शक्नोति।

ऋणभारस्य वर्धनेन सह संघर्षं कुर्वन् सर्वकारः

हिमाचलप्रदेशस्य अर्थव्यवस्था मुख्यतया केन्द्रसर्वकारस्य साहाय्यस्य, करराजस्वस्य, विभिन्नानाम् उपरि निर्भरं भवति । परन्तु विगतकेषु वर्षेषु केन्द्रात् आर्थिकसहायतायां न्यूनीकरणेन जीएसटी-क्षतिपूर्तिना च उन्मूलनेन राज्यस्य आर्थिकस्थितिः प्रभाविता अभवत् । वर्तमानवित्तवर्षे अद्यावधि सर्वकारेण १९ सहस्रकोटिरूप्यकाणां ऋणं गृहीतम्, यस्य कारणेन कुलऋणभारः निरन्तरं वर्धमानः अस्ति काङ्ग्रेससर्वकारेण निर्वाचनप्रतिज्ञायाः भागरूपेण जनसामान्यं १० गारण्टीः इति आश्वासनं दत्तम् आसीत् । एतेषु षट् कथनानि पूर्णाणि इति सर्वकारः अभ्यर्थनां करोति । अधुना बजटे मुख्यमन्त्री अवशिष्टानि सुखु-प्रतिश्रुति-पूरणार्थं महत्त्वपूर्णानि घोषणां कर्तुं शक्नोति। विशेषतया बजटेन सर्वकारीयकर्मचारिणां, कृषकाणां, पर्यटनव्यापारिणां, निरुद्योगियुवानां च सुखं प्राप्यते इति अपेक्षा अस्ति।

---------------

हिन्दुस्थान समाचार / ANSHU GUPTA