भोपालम्, 14 जूनमासः (हि.स.)। मध्यप्रदेशे अद्यकाले मौसमस्य परिवर्तनं दृश्यते। राज्यस्य अनेकेषु भागेषु तीव्रतापस्य मध्ये मानसून-क्रियाकलापाः आरब्धाः सन्ति । दक्षिण-पश्चिममानसूनः पुनः गतिं प्राप्तवान् अस्ति । एतादृशे सति आगामिषु 2 दिनेषु अर्थात् जूनमासस्य 15-26 दिनाङ्केषु मानसूनः राज्ये प्रवेशं करिष्यति इति अपेक्षा अस्ति । पूर्वं शुक्रवासरे अपि राज्यस्य अनेकेषु जनपदेषु प्रचण्डचण्डवातस्य वर्षा च आसीत् । तस्मिन् एव काले अद्य शनिवासरे ग्वालियर, भिण्ड, मुरैना, श्योपुर, दतिया, निवाडी, टीकमगढ़, छतरपुर नगरेषु तापतरङ्गस्य सचेतना अस्ति। यदा तु रतलाम-झाबुआ-अलीराजपुर-नगरेषु अत्यधिकवृष्टिः भवितुम् अर्हति ।

मौसमविभागस्य अनुसारं शनिवसरे भोपालं, इंदौर, उज्जैन, जबलपुर, आगर-मालवा, धार, बडवानी, खरगोन, राजगढ़, शाजापुर, देवास, खण्डवा, बुरहानपुर, हरदा, सीहोर, विदिशा, रायसेन, नर्मदापुरम, बेतुल, सागर, नरसिंहपुर,छिन्दवाड़ा,पंधुरना,दमोह,पन्ना,सतना,मऊगंज,मैहर,कटनी,उमरिया,शहडोल,अनुपपुर,डिंदोरी,मण्डला,बालाघाटे अपि प्रचण्डचण्डवातस्य, गर्जनस्य, लघुवृष्टेः च सम्भावना वर्तते।

ततः पूर्वं शुक्रवासरे राज्यस्य अनेकेषु जनपदेषु मौसमस्य परिवर्तनं जातम्। केषुचित् स्थानेषु प्रचण्डः चण्डवातः, अन्यत्र वर्षा च अभवत् । गुनायां प्रचण्डं चण्डवातम् अभवत् । शिवपुरीयां रजचण्डवातेन सह वर्षा अभवत् । कोलारसनगरे प्रचण्डवृष्टिः अभवत् । खण्डवानगरे तीव्रतापस्य मध्ये एकः कालः आसीत् । शुक्रवासरे अनेकेषु नगरेषु तापमानं 40 डिग्री अतिक्रान्तम् । छतरपुरजनपदस्य खजुराहो सर्वाधिकं उष्णता आसीत् । अत्र दिवसस्य तापमानं 45 डिग्री सेल्सियसपर्यन्तं भवति स्म । ग्वालियरे 44.5 डिग्री, नर्मदापुरे 44.4 डिग्री, नौगांवनगरे 44 डिग्री सेल्सियसः च अभवत् । भोपाले 40 डिग्री, इन्दौरे 38.2 डिग्री, उज्जैन 41.8 डिग्री, जबलपुरे 40.8 डिग्री सेल्सियस च तापमानं प्राप्तम् । तथैव टीकमगढ, नरसिंहपुर, गुना, सतना, रीवा, सीधी, शिवपुरी, उमरिया, सागर, रतलाम, शाजापुर, खरगोने, खण्डवा च 40 डिग्री वा अधिकं तापमानं ज्ञातम्।

मौसमविभागेन उक्तं यत् अस्मिन् समये 8 दिवसपूर्वं मानसूनः देशे आगतः। तस्मिन् एव काले नियतसमयात् पूर्वं महाराष्ट्र, छत्तीसगढ इत्यादिषु अनेकेषु राज्येषु प्राप्तम् । एतादृशे सति जूनमासस्य प्रथमसप्ताहे मध्यप्रदेशं आगमिष्यति इति अपेक्षा आसीत्, परन्तु एतत् न अभवत् । विगत 14 दिवसान् यावत् महाराष्ट्र-छत्तीसगढे एकस्मिन् स्थाने मानसूनः स्थितः । अस्य कारणात् राज्ये प्रवेशं कर्तुं न शक्तवान् । तथापि अधुना मानसूनः अग्रे गन्तुम् आरब्धः अस्ति । अतः अधुना 15-16 जूनपर्यन्तं राज्यं प्राप्तुं शक्नोति ।

हिन्दुस्थान समाचार / ANSHU GUPTA