लखनऊ, 17 जून मासः (हि.स.)। वृक्षासनं सरलं किन्तु शक्तिशाली योगमुद्रा अस्ति यत् शारीरिक-मानसिक-स्वास्थ्यस्य अनेकाः लाभाः प्रदाति। एतत् आसनं शरीरस्य संतुलनं सुदृढं कर्तुं, मांसपेशिनां सुदृढं कर्तुम्, एकाग्रतां वर्धयितुं च सहायकं भवति ।

डॉ. राममनोहरलोहिया संस्थानस्य योगाचार्यः डॉ.ओमनारायणावस्थी इत्यनेन हिन्दुस्तानसमाचारः इत्यस्मै उक्तं यत् वृक्षासनं करणेन तनावः चिन्ता च दूरं भवति। सः अवदत् यत् आसनस्य अभ्यासः केवलं प्रशिक्षितस्य योगशिक्षकस्य मार्गदर्शनेन एव आरभ्यत इति। स्थित्वा कृतानि सर्वाणि आसनानि समस्थितौ, उपविष्टानि सर्वाणि आसनानि समतलस्थितौ क्रियन्ते।

वृक्षासन कर्तुम् अनेकाः लाभः अनेन आसनेन पाद-ऊरु-नितम्ब-स्नायुषु बलं भवति । एकाग्रतां वर्धयितुं सहायकं भवति। तनावः चिन्ता च न्यूनीकरोति । मेरुदण्डं सुदृढं करोति तथा च वृक्षासनं पाचनं सुदृढं कर्तुं अपि सहायकं भवति।

वृक्षासन कृत्वा विधि

1. दक्षिणपादस्य अङ्गुष्ठं कृत्वा वाम ऊरुभागे स्थापयन्तु।

2. पार्श्वेषु हस्तद्वयं उद्घाटयन्तु।

3. उभयहस्तयोः तालुकाः परिवर्तयन्तु।

4. श्वसन् हस्तान् उपरि उत्थाप्य नमस्ते मुद्रायां सम्मिलितं कुर्वन्तु। किञ्चित्कालं यावत् अस्मिन् स्थाने तिष्ठतु।

5. निःश्वासं कुर्वन् हस्तान् पार्श्वयोः आनयन्तु।

6. तालुकाः परिवर्तयन्तु।

7. हस्तौ अधः आनयन्तु।

8. ऊरुतः पादं हृत्वा अधः स्थापयन्तु। अन्येन पादेन अपि तथैव कुरुत।

हिन्दुस्थान समाचार / ANSHU GUPTA